της Σεβαστής Σημαντήρη. Από τη Λάρισα περίπου 17 χιλιόμετρα βορειοδυτικά βρίσκεται ο Τύρναβος γνωστός για το ούζο, το τσίπουρο και το μπουρανί του. Η καλλίτερη εποχή να τον επισκεφθείτε είναι οι απόκριες.
Ο Τύρναβος διαθέτει πολύ λίγα δωμάτια που πρέπει να εξασφαλίσετε πολύ νωρίς, έτσι όμως θα σας δοθεί η ευκαιρία να παρακολουθήσετε από κοντά όλες τις εκδηλώσεις.
Δεν είναι καθόλου άσχημη ιδέα να μείνετε στη Λάρισα, εξ άλλου έχει ένα πολύ καλά διαμορφωμένο κέντρο με πεζόδρομους, πλατείες, καλοστημένα μαγαζιά, καλόγουστες ταβέρνες και ευγενικό κόσμο. Αν υπάρχει χρόνος από εδώ είναι κοντά τα Μετέωρα και τα χωριά του Ολύμπου η Καλλιπεύκη στα 1000 μέτρα, η Ραψάνη, χωριό με παραγωγή κρασιού, ο τουριστικός Άγιος Παντελεήμονας...
Σε όλα τα χωριά της περιοχής έχουν στηθεί από νωρίς σωροί από κλαδιά με ένα σκιάχτρο ανδρικό στην κορυφή που καμαρώνει για το στητό του φαλλό και περιμένει το βράδυ της Κυριακής να παραδοθεί στην πυρά. Στις μέρες μας η επίδραση του δυτικού καρναβαλιού (;) οδηγεί στην αντικατάσταση του εθίμου με την καύση του βασιλιά καρνάβαλού. Η φωτιά ήταν πάντα δημιουργική και καθαρκτική για όλους τους πολιτισμούς.
Ο Τύρναβος είναι κτισμένος στην πεδιάδα, στους πρόποδες της Μελούνας και δίπλα στον παραπόταμο του Πηνειού, Εύρωπο ή Τιταρήσιο. Η ονομασία του έχει κάποιες εκδοχές «Σύμφωνα με την πρώτη, πρόκειται για σλαβική λέξη, που σημαίνει αγκαθότοπος, ενώ σύμφωνα με τη δεύτερη, ο Τύρναβος έλαβε το όνομα του από τις τούρνες, (τουρκικά = ποταμίσια λαβράκια) που διαβίωναν στα νερά του Τιταρήσιου ποταμού». http://el.wikipedia.org. Κατοικήθηκε από τα βυζαντινά χρόνια, επί τουρκοκρατίας ήκμασε. Αρχές του 19ου μχ αιώνα ξεκίνησε η παρακμή με τις επιδρομές του Αλή Πασά κατά του χριστιανικού στοιχείου. Έφυγαν οι τούρκοι, η περιοχή δέχτηκε μετοίκηση αλβανών και ένας λοιμός οδήγησε τους κατοίκους στο θάνατο. Υπάρχει μας είπαν τοποθεσία που λέγεται Κόκκαλα, όπου θάβονταν σωρηδόν οι νεκροί.
Εκτός από τις πολυκατοικίες σώζονται σπίτια χαμηλά, κάποια πλίνθινα με εσωτερική αυλή που θυμίζουν την εποχή των κολίγων (όταν οι αγρότες της Θεσσαλίας, πριν το 1881 που έγινε η προσάρτηση της στην Ελλάδα, θεωρούνταν μέρος της γης, δουλοπάροικοι). Υπάρχουν κάποια παλιά ή νεότερα νεοκλασικίζοντα (ένδειξη ότι ενδημούσε αστική τάξη) που δίνουν χρώμα στην πόλη. Κατεβαίνοντας από τον Προφήτη Ηλία θα τα συναντήσετε δεξιά και αριστερά. Πλατείες, πάρκα, πεζόδρομοι. χώροι αναψυχής και ψυχαγωγίας.... Παρ ότι πόλη του κάμπου έχει σημεία να τη συμπαθήσεις. Γέννημα της πόλης ο Αχιλλέας Τζάρτζανος, φιλόλογος, στους παλαιότερους γνωστός από τη γραμματική της αρχαίας που διδάσκονταν στα σχολεία.
Ερχόμενοι από Λάρισα θα περάσετε τον παραπόταμο και θα παρκάρετε. Με τα πόδια μπορείτε να φθάσετε στο κέντρο. Εδώ η παρέλαση γίνεται βράδυ με φως, γύρω στις 6.30. Τα άρματα είναι σατυρικά, καυτηριάζουν και σχολιάζουν την πολιτική επικαιρότητα, δεν έχουν σκοπό τον εντυπωσιασμό με το μέγεθος. Ο φετινός βασιλιάς καρνάβαλος μοίραζε «λεπτά», κατά το «λεφτά υπάρχουν». Ξεχώρισαν η «πράσινη ανάπτυξη» και το «μνημείο των πεσόντων», πεσόντες οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι, οι μικρομεσαίοι, οι μισθωτοί, αυτοί που «έπεσαν για να χρωστάμε εμείς ελεύθερα!!». Δίνεται η εντύπωση ότι το καρναβάλι φτιάχνεται από τον κόσμο για τον κόσμο, αν και δεν ξεφεύγει και αυτό από την τάση να μοιάσει του «πατρινού καρναβαλιού». Η παρέλαση τελειώνει με την καύση του βασιλιά καρνάβαλου.
Η Καθαρά Δευτέρα είναι η μέρα των φαλλών (ομοίωμα του ανδρικού μορίου, συνήθως από ξύλο συκιάς φτιαγμένο στην αρχαιότητα, Λεξικό της αρχαίας ελληνικής, Ι Σταματάκου, Βιβλιοπρομηθευτική, Αθήνα, 1999). Είναι η μέρα που «εορτάζουν οι άνδρες», απόηχος των εορτών για την ευγονία και καρποφορία. Παλιά, πριν το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, μαζεύονταν οι άνδρες μόνοι τους στον Προφήτη Ηλία, έβραζαν με τις ώρες το μπουρανί, μια σούπα από σπανάκι, λάπαθα και τσουκνίδες με ξύδι που το χυλώνουν με λίγο αλεύρι. (Η λέξη μπουρανί είναι αραβικής προέλευσης, που πέρασε στην οθωμανική κουζίνα, λαχανικά ή ρύζι με κρέας ή ρύζι με λαχανικά ή σκέτα λαχανικά).
Χόρευαν και έλεγαν τραγούδια «πονηρά» κρατώντας φαλλούς, ενώ κάποιοι ντυμένοι γυναίκες αντικαθιστούσαν την απουσία τους. Έθιμο που έχει τη ρίζα του στα Διονυσιακά φαλληφόρια. Απαγορεύτηκε πολλές φορές για λόγους ηθικής τάξης. Σήμερα το έθιμο αναβιώνει από τον πολιτιστικό σύλλογο με την επωνυμία Μπουρανί, με πρόεδρο γυναίκα!.. Πριν τη γέφυρα θα στρίψετε αριστερά και μετά δεξιά, για να βρεθείτε στην κάθετο που οδηγεί σε ευθεία στο πευκόφυτο λόφο του Προφήτη Ηλία. Εκεί η ομάδα του πολιτιστικού συλλόγου έχει στήσει γαϊτανάκι και το καζάνι με το μπουρανί. Μοιράζουν στον κόσμο φασολάδα, τουρσί και λαγάνες. Τα όργανα, κλαρίνα κλπ, παίζουν και οι άνδρες του πολιτιστικού χορεύουν κρατώντας πήλινα ή ξύλινα ομοιώματα φαλλών. Αργά το μεσημεράκι θα κατέβουν με τα «λάβαρα» τους και συνοδεία μουσικής στην πόλη. Μικρά καροτσάκια πουλάνε χαλβά τοπικό και φυσικά ομοιώματα φαλλών.
Μέσα στην πόλη όλα έχουν μεταμορφωθεί.... σε σχέση με το έθιμο. Στην κεντρική πλατεία είναι στημένο το καζάνι, ακούγονται τα τραγούδια τα «πονηρά», σκωπτικά πειράγματα, παντού φαλλοί σε όλα τα μεγέθη ακόμα και κηροπήγια απάνω στα τραπέζια. Οι φούρνοι έχουν ετοιμάσει τα περίφημα ψωμιά στο πνεύμα της ημέρας.. Κερνούν τον κόσμο τσίπουρο. Μπάντες από χάλκινα ακούγονται. Φυσικά «τρίβουν και το πιπέρι». Ο κόσμος χορεύει, γελά, διασκεδάζει δίχως υπονοούμενα, αφού όλα λέγονται με το όνομα τους, σοβαρά με απόλυτη φυσικότητα και πολύ χιούμορ. Καλούν τους επισκέπτες να ανακατέψουν το καζάνι σηκώνοντας τους από πάνω του με τα χέρια τους και να φαλλοπροσκυνήσουν.
Σε ένδειξη της συμμετοχής στην τελετή παλιά έκαναν και μια μουντζούρα στο πρόσωπο του κάθε προσκυνητή. Οι πολλοί επισκέπτες σε βάζουν στον πειρασμό να αναρωτηθείς αν, εκτός από τους ξένους και τους εμπλεκόμενους οικονομικά με το θέμα, στους δρόμους υπάρχουν ντόπιοι ή έχουν αποτραβηχτεί στα σπίτια τους, για να γιορτάσουν κατ ιδίαν τη μέρα. Οι ταβέρνες σερβίρουν καλό φαγητό και το ντόπιο κρασί τους είναι εξαίρετο. Εδώ επικρατεί και η συνήθεια να σερβίρουν το ούζο ή το τσίπουρο με το μεζέ του μαγαζιού πχ τέσσερα πιάτα για το πρώτο καραφάκι, δύο για το δεύτερο κλπ, ο καλλίτερος μεζές έρχεται πάντα στο τέλος.. Αναζητείστε γωνιές στην πόλη που θα σας περιμένουν προετοιμασμένες σύμφωνα με την εξέλιξη του εθίμου και απολαύστε το....
(από το blog http://sokatzou.blogspot.gr )
