της Κωνσταντίνας Βήκα
Η Τεργέστη είναι μία από τις ομορφότερες πόλεις της Ιταλίας, σημαντικό λιμάνι και έχει μια πλούσια ιστορία για τους Έλληνες, η οποία ξεκινάει πριν τον 17ο αιώνα. Η μετακίνηση του εμπορικού κυρίως πληθυσμού από την Ελλάδα στην Τεργέστη ήταν αποτέλεσμα των οικονομικών συνθηκών που επικρατούσαν, του εμπορικού ενδιαφέροντος που είχε η περιοχή, αλλά και του ρόλου που έπαιζαν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις στην ανατολική μεσόγειο. Η Τεργέστη βρίσκεται σε ένα κομβικό γεωγραφικά σημείο και έχει καθιερωθεί ως ελεύθερο λιμάνι. Το εμπόριο μετατοπιζόταν στα χέρια των Ευρωπαίων και έτσι στην Τεργέστη οι Έλληνες έμποροι μπορούσαν να βρουν την εμπορική εξέλιξη και την ελευθερία που ζητούσαν.
Το 1810 η Τεργέστη βρισκόταν ξανά υπό γαλλική κατοχή και οι συνέπειες ήταν αρνητικές για τους εμπόρους της περιοχής, Έλληνες και μη. Ο εμπορικός μαρασμός έφερε οικονομική κρίση και όλες οι κοινότητες βρέθηκαν να παλεύουν για την επιβίωσή τους. Οι Έλληνες είχαν ήδη περάσει πολλές δυσκολίες με την υποδούλωση της χώρας καθώς και την συνεχή ανάγκη που προέκυπτε να ξαναχτίζουν την ζωή τους από την αρχή σε ξένους τόπους. Η σταθεροποίηση ήρθε μετά την αναγνώριση του ελληνικού κράτους. Η ελληνική εμπορική κοινότητα άρχισε πια να ακμάζει και η ακμή της διήρκησε όλο τον 19ο αιώνα. Η συνύπαρξη όλων των κοινοτήτων ήταν ειρηνική και έφερε ευημερία και ανάπτυξη στην περιοχή. Οι Έλληνες ήρθαν σε επαφή με την Δύση και η σχέση μεταξύ των πολιτισμών δημιούργησε τις καταλληλότερες συνθήκες ανάπτυξης. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως από τους Έλληνες των παροικιών αυτών ενδυναμώθηκε η αναγέννηση ολόκληρου του ελληνισμού. Η Τεργέστη, παρά τις δυσκολίες, έγινε η καρδιά της οικονομίας και του πολιτισμού της Αδριατικής.
Οι κύριες ασχολίες ήταν το εμπόριο μέσω θαλάσσης και οι τραπεζικές εργασίες. Ταυτόχρονα όμως είναι αξιοσημείωτη και η ανάπτυξη των τεχνών. Τα ελληνικά θέματα δέσποζαν στην διακόσμηση των μεγάλων αρχοντικών της εποχής. Μερικά από αυτά ανήκουν στις οικογένειες Καρτσιώτη, Στρατή, Ράλλη και φυσικά του Ιωάννη Σκαραμαγκά. Οι Έλληνες σύχναζαν στο φημισμένο καφέ Γκρέκο για να συζητήσουν εμπορικά ζητήματα αλλά και να αναπτύξουν καλλιτεχνικές δραστηριότητες, καθώς είναι μαθητές των μεγάλων καλλιτεχνών. Ο James Joyce έζησε μεγάλο μέρος της ενήλικης ζωής του στην Τεργέστη κατά την περίοδο της ακμής της. Μερικοί από τους μαθητές του ανήκαν στην ελληνική κοινότητα και ο ίδιος συνήθιζε να παίρνει μέρος στις διάφορες παραδόσεις δείχνοντας ενδιαφέρον για τον πολιτισμό. Στην πόλη υπάρχει σήμερα το μουσείο James Joyce όπου ο επισκέπτης μπορεί να πάρει περισσότερες πληροφορίες τόσο για την ζωή του όσο και για την σχέση του με την παροικία.
Η ελληνική κοινότητα εξακολουθεί να υπάρχει σήμερα. Το 2007 ιδρύθηκε στην Τεργέστη το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού με σκοπό την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού και την διαφύλαξη της ιστορίας. Ταυτόχρονα όμως η ιστορία της Τεργέστης μας προτρέπει να θυμόμαστε πως οι δύσκολες καταστάσεις πάντοτε περνάνε. Η ιστορία και η ομορφιά της πόλης το αποδεικνύουν.
