Ο Κώστας Χριστόπουλος είναι ένας από τους σύγχρονους καλλιτέχνες που έχουν ξεχωρίσει με την πορεία και την συνέπεια τους. Αφορμή για την συνέντευξη αυτή ήταν εικαστική έκθεση που παρουσίασε στην Γκαλερί Ζουμπουλάκης στο Κολονάκι, «Flashbang», σε μετάφραση «Κρότου – Λάμψης».
Το τεράστιο ψηφιακό αρχείο του αποτελεί την αρχή της δημιουργίας του. Ένα πανό από κάποια διαδήλωση, ένα σημείο από το ξερό τοπίο της Γυάρου ή της Μακρονήσου, ένας χαραγμένος τενεκές λαδιού είναι κάποια από τα έργα που είδαμε.
Ποιος είναι ο Κώστας Χριστόπουλος;
Είμαι εικαστικός καλλιτέχνης, ακριβέστερα ζωγράφος, εδώ και κάποια χρόνια επίκουρος καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Έχω πτυχίο και μεταπτυχιακό τίτλο από τη σχολή αυτήν και εκπόνησα τη διδακτορική μου διατριβή στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εκθέτω τακτικά έργα μου, τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο, έχω επιμεληθεί και κάποιες εκθέσεις, γράφω συχνά στον ημερήσιο, περιοδικό και διαδικτυακό τύπο, όπως επίσης σε καταλόγους εκθέσεων και συλλογικούς τόμους. Πρόσφατα εξέδωσα μια εκτενή μελέτη με τίτλο Ο εθνοκεντρικός λόγος στη νεοελληνική τέχνη (εκδόσεις Ασίνη), για την οποία αφιέρωσα περισσότερα από δέκα χρόνια συστηματικής εργασίας. Το αντικείμενό της σχετίζεται με το πώς η ιδέα του έθνους καθόρισε και διαμόρφωσε τη νεοελληνική τέχνη και όσα γράφτηκαν ή ειπώθηκαν κατά το παρελθόν γι’ αυτήν. Όπως ίσως καταλαβαίνεις από τον τίτλο του βιβλίου, κύρια ενασχόλησή μου την τελευταία μακρά περίοδο είναι η «νεοελληνικότητα», μια έννοια δίκαια κάπως «παρεξηγημένη». Σε κάθε περίπτωση, όλο και περισσότερο οι διαφορετικές και, συχνά, αποκλίνουσες αφηγήσεις γεγονότων του σχετικά πρόσφατου παρελθόντος στην Ελλάδα βρίσκονται πολλαπλά και με κριτική διάθεση στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων μου.
Κώστας Χριστόπουλος, Η διαδήλωση (5.6.1999), 2023, λάδι σε καμβά, 190 x 270
Αντλείτε την έμπνευση σας από Ελληνικές εικόνες κατά βάση. Είτε είναι από τον αστικό ιστό, είτε είναι από ιστορικά σημεία της νησιωτικής Ελλάδας, είτε στιγμιότυπα από συγκεντρώσεις και πορείες. Τι σας κάνει να ξεκινήσετε ένα έργο; Ποια είναι διαδικασία από την ιδέα στην πράξη;
Διατηρώ πολύ μεγάλα αρχεία εικόνων, φωτογραφιών, που άλλοτε είναι δικές μου και κάποτε τις αντλώ από διάφορες πηγές, από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, περιοδικά, εφημερίδες, την τηλεόραση και από αλλού, ας πούμε, από επιστημονικές απεικονίσεις ή για άλλες που προέρχονται από τη στρατιωτική τεχνολογία. Δεν κρατάω συνήθως στοιχεία για την προέλευσή τους, παρά ελάχιστα, αν το κρίνω απαραίτητο. Επανέρχομαι σε αυτές μετά από καιρό και δοκιμάζω την «αντοχή» τους στα νέα κάθε φορά συμφραζόμενα. Προσπαθώ να διακρίνω, δηλαδή, αν έχουν κάτι να πουν ύστερα από χρόνια, κάτι να μεταφέρουν, που παραμένει με αυτόν τον τρόπο διαρκές. Για παράδειγμα, σε όλες τις μέχρι τώρα ατομικές εκθέσεις μου παρουσιάζω την εικόνα κάποιου πανό από μία διαδήλωση. Αν ό,τι αναγράφεται σε αυτό εξακολουθεί να αποτελεί ένα αίτημα, τότε το ανασύρω. Νομίζω πως η πράξη μεταφοράς μιας τέτοιας φωτογραφίας σε ζωγραφική και, μάλιστα, σε μεγάλη διάσταση, ώστε να επαναφέρει το πανό κοντά στις αρχικές του διαστάσεις, διαμορφώνει ένα μικρό «μνημείο», ας το χαρακτηρίσουμε, μιας εφήμερης, καθημερινής στιγμής και πολιτικής διεκδίκησης, την οποία τοποθετεί ξανά στην επικαιρότητα. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τα τοπία. Δεν θέλω ακριβώς να αναδείξω την ομορφιά τους, ούτε ακόμα κάτι «υψηλό», όπως οι ζωγράφοι του ρομαντισμού. Στην τελευταία έκθεση έχω φτιάξει δύο τοπία που απεικονίζουν ξερόβραχους, χειμάρρους, σκίνους και πουρνάρια, κάποια ας τα πούμε «αδιάφορα» σημεία δύο νησιών με σημαντικό βέβαια ιστορικό φορτίο, της Γυάρου και της Μακρονήσου. Τίποτα ηλιοχαρές δεν υπάρχει εκεί. Αντίθετα το τοπίο είναι αφιλόξενο, άνυδρο, το φως, ο ήλιος βασανιστικός. Σίγουρα όχι εκείνος που ύμνησε ο Ελύτης και τόσοι άλλοι δίπλα του.
Κώστας Χριστόπουλος, Γυάρος, 2023, λάδι σε καμβά, 190 x 270
Έργα βγαλμένα από φωτογραφίες. Τι κάνει μια φωτογραφία να έχει εικαστικό ενδιαφέρον για σας;
Πριν απ’ όλα θα πρέπει, έστω και συνοπτικά, να σημειωθεί πως η ζωγραφική του τελευταίου τουλάχιστον αιώνα φέρει ως καθοριστικό στοιχείο, όχι μόνο τη φωτογραφία, αλλά εν γένει την ιδέα πως οι εικόνες που δεχόμαστε σαν ζωγράφοι είναι σε κάθε περίπτωση διαμεσολαβημένες. Τι θέλω να πω με αυτό; Και οι ζωγράφοι του παρελθόντος όταν εξεικόνιζαν επεισόδια της μυθολογίας ή της ιστορίας, βασίζονταν σε εξίσου διαμεσολαβημένες αφηγήσεις. Όταν πάλι θέλησαν να φτιάξουν το πορτραίτο, ας πούμε ενός αυτοκράτορα ή ενός θρησκευτικού ηγέτη ανέτρεχαν σε προηγούμενες απεικονίσεις του, αν δεν είχαν μια δική τους εικόνα για τα χαρακτηριστικά του προσώπου του. Όμως οι περισσότερες από τις εικόνες που προσλαμβάνουμε σαν καλλιτέχνες εδώ και πολλά χρόνια προέρχονται πλέον από άλλες πηγές, από τη φωτογραφία, τη διαφήμιση, σήμερα από τις διάφορες οθόνες του κινητού μας τηλεφώνου, του υπολογιστή ή της τηλεόρασης. Νομίζω, ο Arthur Dando ήταν αυτός που υποστήριξε πως αν δεν εμφανιζόταν η φωτογραφία δεν θα είχε υπάρξει και ο μοντερνισμός. Έτσι, είμαστε αναγκασμένοι να εντάξουμε τις δικές μας καλλιτεχνικές εικόνες μέσα σε ένα τεράστιο σύμπαν άλλων, πολύ περισσότερων, εκείνων που κατακλύζουν πλέον την καθημερινότητα. Επίσης, η φωτογραφία ήρθε να καθορίσει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τις εικόνες, την ίδια τη ζωγραφική, τον τρόπο που καδράρουμε αλλά και εκείνον με τον οποίο τις επεξεργαζόμαστε. Μας ωθεί να διαπραγματευτούμε μαζί της και ταυτόχρονα να βρούμε τι είναι εκείνο που διαφοροποιεί τη ζωγραφική, ποια τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της και ποιες οι προνομιακές στιγμές της, τα προτερήματά της. Ύστερα να πω ότι οι φωτογραφίες που συνήθως μ’ ενδιαφέρουν δεν έχουν κάτι πολύ ιδιαίτερο από μόνες τους, δεν είναι τραβηγμένες από κάποιον γνωστό φωτογράφο, δεν υπάρχει δηλαδή σε αυτές κάποια προηγούμενη καλλιτεχνική επιμέλεια, και πως ό,τι διακρίνω δεν αφορά συχνά το θέμα τους. Το μάτι μου πέφτει κάπου στο φόντο, σε ό,τι πλαισιώνει εκείνα που διαδραματίζονται στο «κυρίως θέμα». Έτσι, θα έλεγα δεν είναι οι ίδιες οι φωτογραφίες που τραβούν το ενδιαφέρον μου όσο κάποιες λεπτομέρειές τους, οι οποίες, βέβαια, ορίζουν το περιεχόμενό τους, τις τοποθετούν σε συγκεκριμένες ιστορικές στιγμές και τόπους. Όμως συνηθέστερα οι λόγοι της επιλογής τους είναι μάλλον «αισθητικοί». Κάποιες γραμμές, κάποιες φόρμες, κάποιοι ρυθμοί. Ενδεχομένως, το βλέμμα μου αναζητά ορισμένες «ποιότητες» και είναι εθισμένο στο να τις ψάχνει κάπου στο περιθώριο των φωτογραφιών.
Κώστας Χριστόπουλος, 7.1.2023, 2023, λάδι σε καμβά, 190-x-270-
Τις περισσότερες φορές, αν όχι πάντα τα έργα σας έχουν μία κοινωνικο- πολιτική χροιά. Επαναστατικά και πάντα επίκαιρα θα έλεγα. Αντικατοπτρίζουν την ανάγκη σας για αντίδραση σε ότι ζούμε;
Υφίστανται κάποια καίρια και διαρκή αιτήματα, ορισμένες σταθερές πολιτικές διεκδικήσεις, τουλάχιστον από τα χρόνια της ύστερης νεωτερικότητας μέχρι σήμερα. Δυστυχώς, πολλά πράγματα, άλλοτε αυτονόητα, τίθενται πλέον υπό αμφισβήτηση και χρειάζεται να τα υπερασπιστούμε. Με κάποια από αυτά τα αιτήματα, με τις έννοιες της «δικαιοσύνης», της «δημοκρατίας», του «αντιφασισμού» και του αντιμιλιταρισμού, τα οποία εμφανίζονται στα πανό των έργων της τελευταίας μου έκθεσης, συνεχίζω να συντάσσομαι. Ίσως λοιπόν, η λέξη «αντίδραση» να μην είναι αυτή που περιγράφει τη θέση μου. Φοβάμαι πως ίσως μια άλλη λέξη, η «άμυνα», μοιάζει ορθότερη. «Φοβάμαι», καθότι μια τέτοια στάση, μια θέση «άμυνας» όπως την ονόμασα, ίσως συνταυτίζεται με κάποιου είδους συντηρητισμό. Συνεχίζω βέβαια να πιστεύω πως δεν είναι τέτοιος. Πως ό,τι οφείλουμε να «συντηρήσουμε» είναι οι προωθημένες και πρωτοποριακές αρχές του διαφωτισμού, οι κατακτήσεις των πολιτικών αγώνων που ξεκινούν από τις απαρχές της νεωτερικότητας και φτάνουν στο σήμερα στην κατεύθυνση της υπεράσπισης των αδυνάτων που, πράγματι, τίθενται πλέον υπό ανασκευή και αναθεώρηση.
Θεωρείτε ότι ο καλλιτέχνης πέρα από το να δημιουργεί συναισθήματα και προβληματισμούς στον θεατή οφείλει σε δύσκολες περιόδους να τον αφυπνίσει; Ποια η δυναμική της τέχνης στα κοινωνικό- πολιτικά προβλήματα;
Δεν είμαι σίγουρος για το αν μπορεί πραγματικά να «αφυπνίσει» κάποιο κοινό, όσο κι αν το επιθυμεί, όσο κι αν είναι αυτός ο στόχος του. Ίσως σε άλλες τέχνες, τη λογοτεχνία ή τη μουσική, κάτι τέτοιο να είναι πιο εύκολο απ’ ότι στα εικαστικά. Σε κάθε περίπτωση, όμως, μπορεί και οφείλει να εμπλουτίσει τις πιθανές εκδοχές και αναπαραστάσεις του πολιτικού, να πολλαπλασιάσει τις όψεις του, να περιπλέξει την αντίληψη που έχουμε γι’ αυτές και τις ερμηνείες τους. Επιπλέον, δεν πιστεύω σε αυτό που ονομάζεται «πολιτική τέχνη». Υπάρχουν βέβαια πάντοτε έργα με πολιτικό περιεχόμενο, με πολιτική θεματολογία. Τέτοια κάνω κι εγώ. Αλλά κι αυτά επιθυμώ να κριθούν τελικά με άλλα κριτήρια και αξίες, όχι μάλλον - ή όχι κυρίως - για την πολιτική διάσταση ή επενέργειά τους. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, οφείλουμε να παραμένουμε σε πολιτική εγρήγορση, ίσως όχι απαραίτητα με το έργο μας, αλλά πρώτιστα ως υποκείμενα. Να παρεμβαίνουμε στα πράγματα χρησιμοποιώντας τα ιδιαίτερα εργαλεία που μας έχει δώσει η τέχνη που εξασκούμε, από την «αυτονομία» του «πεδίου» μας, όπως θα υποστήριξε ένας κοινωνιολόγος, ο Pierre Bourdieu. Προσβλέπω σε μια κοινωνία και μια πολιτική σφαίρα στην οποία θα επενεργούν πολλές τέτοιες φωνές, οπτικές και στάσεις, που θα εκκινούν από κάθε τέτοιο ξεχωριστό «πεδίο», όχι μόνον το καλλιτεχνικό. Έχει πάντοτε, βέβαια, σημασία γιατί το αίτημα πολιτικής τοποθέτησης απευθύνεται τόσο συχνά στους ανθρώπους της τέχνης και όχι εξίσου σε άλλους κλάδους. Οι λόγοι της συγκεκριμένης απεύθυνσης έχουν σίγουρα το ιστορικό τους βάθος. Και θα πρέπει να τους επανεξετάζουμε τακτικά.
Κώστας Χριστόπουλος, Flashbang, Gallery Zoumboulakis
Σας ενδιαφέρει να είστε ένας καλλιτέχνης που "πουλάει”; (όχι με την αγοραστική έννοια)
Υποστηρίζουμε εύλογα πως ένα έργο που δεν έχει εκτεθεί, που δεν έχει δημοσιοποιηθεί και αφεθεί στην κρίση του κοινού, δεν υπάρχει. Η ζωή του έργου δεν ξεκινά στο εργαστήριο αλλά τη στιγμή που βρίσκεται στη διάθεση των θεατών του. Οπότε, ναι, από την άποψη αυτή μ’ ενδιαφέρει η διεύρυνση του αριθμού των ανθρώπων που βλέπει τα έργα μου. Ποιον καλλιτέχνη τον δεν ενδιαφέρει άλλωστε; Γνωρίζω πως υπάρχει, εντούτοις, και μια αντίρροπη διάθεση, εκείνη ενός μεγαλύτερου περιορισμού στη σφαίρα του ιδιωτικού, της μακράς και επίμονης προσωπικής καλλιτεχνικής αναζήτησης και έρευνας, πέρα και έξω από τη δημοσιότητα. Την κατανοώ και τη σέβομαι, αλλά δεν συγκαταλέγομαι στους θιασώτες της.
Και πάμε στην έκθεση που βρίσκεται αυτή την στιγμή στην γκαλερί Ζουμπουλάκη. Flashbang λοιπόν. Τι θα λέγατε με λίγα λόγια για αυτή την έκθεση;
Ξεκίνησα με την απλή ιδέα, κάθε έργο της έκθεσης να συνομιλεί με κάποιο δίπλα του. Όχι απαραίτητα να είναι μέρος ενός δίπτυχου, αλλά να βρίσκεται σε αντιπαραβολή με ένα άλλο, γνωρίζοντας πως ο κανόνας αυτός θα ανατραπεί κατά το στήσιμό της. Ίσως ήταν ένας δικός μου τρόπος, ένα μικρό τρικ, ώστε τα έργα της τελευταίας αυτής περιόδου να αποκτήσουν μεταξύ τους μια ενότητα. Διότι, στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει στην έκθεση αυτήν μια συγκεκριμένη θεματική. Σαφώς ο θεατής θα διακρίνει κάποιες θεματικές επιλογές, τα πανό και τα τοπία μαζί με την εικόνα μιας πολυκατοικίας, ομολογουμένως την πιο «κοινότοπη» που κατάφερα να βρω. Συνέχισα να δουλεύω από εκεί που σταμάτησα την προηγούμενη έκθεση, το 2016 στον ίδιο χώρο. Δεν έπαψε άλλωστε να μ’ ενδιαφέρει η πολιτική διάσταση που μπορεί να υπάρχει, να λανθάνει, στην τοπιογραφία. Ο τίτλος «Flashbang», που μεταφράζει το «Κρότου – λάμψης», δανεισμένος από ένα συγκεκριμένο δίπτυχο έργο, ήρθε να προσδώσει ίσως κάποια ενότητα, ορθότερα να μεταφέρει ένα ακαθόριστο εν πολλοίς αίσθημα που ήθελα να διατρέχει το σύνολο των έργων. Ο «κρότος» και η «λάμψη» ονομάζουν δύο δυνατές, έντονες, ασφαλώς έξοχα συγκρουσιακές στιγμές κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης. Εδώ στάθηκα στον απόηχο μιας δυνατής έκρηξης όπως παραμένει για κάποια ώρα στα αυτιά, στο ακραία έντονο φως που αρχικά τυφλώνει αλλά σιγά-σιγά σβήνει, αποσυρόμενο στη μνήμη.
Κώστας Χριστόπουλος, Κρότου - Λάμψης, 2023, δίπτυχο, λάδι και κερί σε hardboard, 16 x 23 εκ. – έκαστο
Τέχνη και μνήμη. Στιγμιότυπα από τόπους εξορίας σε έναν διάλογο με στιγμιότυπα από σύγχρονες διαδηλώσεις. Η αντίδραση του τότε και του τώρα. Πως αντιλαμβάνεστε τη μνήμη και την αποδίδετε στη συγκεκριμένη έκθεση;
Έκανα λόγο προηγουμένως για τη «διαμεσολάβηση» για τις «διαμεσολαβημένες» εικόνες. Κάτι αντίστοιχο θα έλεγα και για τη μνήμη. Ναι, υπάρχει η προσωπική μνήμη, όλα όσα θυμόμαστε και στα οποία ανατρέχουμε νοερά. Κι αυτά αλλοιώνονται, μεταβάλλονται με τον χρόνο, από τη μετέπειτα γνώση και εμπειρία. Υφίσταται όμως και μια κοινωνικά διαμορφωμένη μνήμη, θα την λέγαμε καταχρηστικά «συλλογική» που είναι ασφαλώς διαμεσολαβημένη. Ξέρω, είναι εκτενής η βιβλιογραφία που το αποδεικνύει. Κάποια γεγονότα από αυτά που απεικονίζονται στην έκθεση τα έχω δει με τα ίδια μου τα μάτια. Ήμουν για παράδειγμα παρόν σε μια αντιφασιστική διαδήλωση στο Αμβούργο, το κεντρικό πανό της οποίας αναπαρίσταται σε ένα από τα έργα. Έχω μάλιστα και άλλες φωτογραφίες από την εν λόγω πορεία. Επέλεξα όμως να ανατρέξω στον τύπο για να βρω την εικόνα του πανό. Ήταν, πίστεψέ με, σχεδόν η ίδια με τη δική μου. Επέλεξα να δουλέψω πάνω σε αυτήν της εφημερίδας της επόμενης ημέρας. Ό,τι θυμάμαι από τότε έχει ασφαλώς αλλοιωθεί. Οι σκέψεις μου για τη συμμετοχή μου σε αυτήν έχουν επίσης αλλάξει, όχι ελπίζω πολύ. Αλλά τόσο η ανάμνηση όσο και οι σκέψεις μου είναι σαφώς προϊόντα μιας διαμεσολάβησης, από τον τύπο, από τα βιβλία, από όλα όσα ακούω και διαβάζω από άλλες πηγές, πέρα και έξω από τη δική μου εμπειρία. Από την άλλη μεριά, δεν έχω προφανώς καμία μνήμη, κανένα βίωμα εξορίας. Ίσως γι’ αυτό επιλέγω να δω αυτούς τους τόπους, εδώ την Γυάρο και την Μακρόνησο, από ψηλά, να αναζητήσω κάποιες αεροφωτογραφίες τους. Δεν έχω ουδεμία απτική σχέση με τα νησιά αυτά. Δεν μπορώ να ανακαλέσω καμία μνήμη, καμία αίσθηση. Μπορώ μόνο να ανατρέξω στις μνήμες άλλων και στον τρόπο που τις αφηγούνται έκτοτε.
Έργα ζωγραφικά, γλυπτικής, μεικτή τεχνικής, διαφορετικές υφές και υλικά συνθέτουν την αυτή την έκθεση. Τι είναι για σας το υλικό;
Κάθε υλικό αφηγείται από μόνο του κάτι, η επιλογή του σχολιάζει όσα ενδεχομένως απεικονίζονται σε ένα έργο. Σε ό,τι αφορά τη ζωγραφική τα πράγματα είναι πιο απλά. Η ίδια η ζωγραφική συνιστά μια μορφή αφήγησης. Στην παρούσα έκθεση, πέρα από τα μεγάλα ζωγραφικά έργα, παρόμοια θέματα έχουν αποδοθεί με διαφορετικές τεχνικές και με άλλα υλικά, με τα οποία βέβαια δεν έπαψα να καταπιάνομαι, όπως οι τενεκέδες λαδιού, τα ξύλινα πατώματα ή το κερί. Κερί χρησιμοποίησα στο έργο που έδωσε στην έκθεση τον τίτλο της. Πρόκειται για ένα δίπτυχο. Στην αριστερή μεριά του είναι ζωγραφισμένο το πανό μιας διαδήλωσης, στο οποίο αναγράφεται στα γερμανικά η φράση «Είναι καιρός για μία σοσιαλιστική εναλλακτική». Στο δεξί έχει ζωγραφιστεί με καρτουνίστικο τρόπο η εικόνα μιας έκρηξης. Και τα δύο μέρη έχουν επικαλυφθεί με ένα στρώμα κεριού. Το κερί από τη μία πλευρά θολώνει κάπως τις εικόνες, τις κάνει θαμπές και κίτρινες, όπως περίπου συμβαίνει με τη μνήμη, στην οποία αναφερθήκαμε προηγουμένως. Από την άλλη, διατηρεί την εικόνα, την προστατεύει. Αυτή η ιδέα της απώλειας και ταυτόχρονα της διατήρησης μπορεί κατά τη γνώμη μου να κοινοποιηθεί μόνο μέσω του υλικού, εδώ του κεριού. Είναι παρμένο από τα σβησμένα κεριά μιας εκκλησίας, από την Μητρόπολη της Άμφισσας που έχει ιστορήσει ο Σπύρος Παπαλουκάς. Όπως αυτό, έτσι και τα υπόλοιπα υλικά, το ξύλινο πάτωμα και οι τενεκέδες λαδιού, έχουν μια προηγούμενη χρήση. Ό,τι δηλαδή συμβαίνει και γενικά, όχι μόνο στα τελευταία έργα μου αλλά και σε όλα εκείνα που δεν είναι ζωγραφικά. Επιμένω πάντοτε σε φθηνά υλικά που κουβαλούν μια προηγούμενη χρήση, είναι, ας το πούμε, μεταχειρισμένα. Μια χρήση που σχετίζεται με την κατοίκηση, με την πίστη, με τις καθημερινές ανάγκες.
Κώστας Χριστόπουλος, Διαδήλωση, 2023, δίπτυχο, τενεκές λαδιού, 30 x 40 εκ. – έκαστο
Τώρα που η έκθεση έχει στηθεί σε τι φάση είστε; Ετοιμάζετε κάτι καινούριο; Κάνει ποτέ διάλλειμα ένας καλλιτέχνης;
Ίσως κάνει μόνο μικρά, πολλαπλά και επαναλαμβανόμενα διαλλείματα ανάμεσα σε μικρές πράξεις ή σε πολλαπλές χειρονομίες που καταλήγουν να γίνουν ένα έργο. Συνηθίσω να ζητάω από τις φοιτήτριες και τους φοιτητές στο εργαστήριο στη σχολή, ιδιαίτερα των πρώτων ετών, να σκέφτονται περισσότερο κατά τη διαδικασία παραγωγής των έργων τους και να πράττουν λιγότερο αλλά πιο αποφασιστικά. Αναφερόμενος στην τελευταία έκθεση είπα πως είναι συνέχεια της προηγούμενης. Συνεχίζω λοιπόν και, παράλληλα, εμβαθύνω την έρευνά μου, θεωρητική και εικαστική, σε γεγονότα και πρόσωπα της νεοελληνικής τέχνης, της καλώς και, ας τολμήσω να πω, ευτυχώς παρεξηγημένης «νεοελληνικότητας». Οι κάθε λογής «παρεξηγήσεις» αφήνουν ανοιχτά όλα τα ζητήματα, όλα τα ερωτήματα. Δεν θα αναφέρω ονόματα και γεγονότα. Θα χαρώ πολύ να συνομιλήσουμε ξανά στο μέλλον και γι’ αυτά, όταν έρθει η ώρα τους.
Έκθεση : “Flashbang” , Κώστας Χριστόπουλος, Gallery Zoumboulakis,
17 Μαρτίου 2023 – 26 Απριλίου 2023
http://www.kostaschristopoulos.com/?fbclid=IwAR1KWTJpT4dOyn2sNxx2l3dZJXriLSBqEZ0RZMDghXRIAXPW3E8ka_v8Mkw