στη Βόρεια Ελλάδα και ευρύτερα: ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ
Καβαζίδου Ελένη, αρθρογράφος του περιοδικού Independent.gr
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΖΩΗ
Γεννήθηκε στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 1903. Πολύ νέος νώρισε τη σύντροφο της ζωής του, την αείμνηση, 1η θιασάρχισα παιδικού θεάτρου και παιδαγωγό, την Αντιγόνη Μεταξά, την οποία και παντρεύτηκε. Μαζί απέκτησαν μία κόρη, τη Λήδα Κροντηρά η οποία σπούδασε παιδαγωγικά και μετεκπαιδεύτηκε στη Σορβόννη (Παρίσι) και στο Λονδίνο. Υπήρξε απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου καθώς και της Σχολής Απαγγελίας του Ελληνικού Ωδείου.
. Η Λήδα Κροντηρά απέκτησε μία κόρη, τη μοναδική εγγονή του Κώστα και της Αντιγόνης, που αποτέλεσε το πρόσωπο «κλειδί» για την οργάνωση του σημερινού αφιερώματος. Η Λήδα Ηλιού είναι γνωστή σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός, γνωστή στην Ελλάδα και το εξωτερικό τόσο για τις ταινίες μυθοπλασίας όσο και για τα ιστορικά ντοκιμαντέρ.
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΡΙΕΡΑ
Ο Κώστας Κροντηράς σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών? και υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Ελληνικού Ωδείου (Πανεπιστήμιο Αθηνών) . Το 1926 ανέλαβε τη διοίκηση της Σχολής Μεταξά (Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο), ενώ παράλληλα ασχολήθηκε με το θέατρο. Το ντεμπούτο του ως ηθοποιός το έκανε στο "Θέατρο Τέχνης" του Σπύρου Μελά (Αθήναιον, Βασιλικό Θέατρο) και αργότερα με τον Θίασο «Καλλιτεχνική Συντροφιά» και άλλους Θιάσους της Αθήνας.. Το 1936 ξεκίνησε τα πρώτα του βήματα ως ραδιοφωνικός σκηνοθέτης στον Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών. Αργότερα, εργάσθηκε για την ΕΡΤ & την ΥΕΝΕΔ. Ήταν ο 1ος ραδιοφωνικός σκηνοθέτης θεάτρου με αρκετούς ακόλουθους και πιο κοντινό τον Μήτσο Λυγίζο.
Ως ερμηνευτής/ ηθοποιός συμμετείχε σε πολλά θεατρικά έργα διαφόρων θιάσων, μεταξύ των οποίων και δύο δικών του πρωτοβουλιών: «Καλλιτεχνική Συντροφιά» (συνθιασάρχης) και αργότερα, «Θίασος Σατυρικής Κωμωδίας Κώστα Κροντηρά». Από το 1936 έως το 1941 υπάρχουν αναφορές για περιοδεία του Κροντηρά με διάφορους άλλους Θιάσους με περιοδεία σε Τρίπολη, Καλαμάτα, Αίγιο, Αθήνα, Χανιά, Πάτρα, Θεσσαλονίκη και Βόλο, Σέρρες. Το 1939 αναφέρεται ως σκηνοθέτης για την Ελευθέρα Σκηνή Μαίρης Μυρά και Κώστα Κροντηρά, με πρεμιέρα στα Χανιά.
Ως ραδιοφωνικός σκηνοθέτης, σκηνοθέτησε εκατοντάδες ραδιοφωνικά έργα όλων των ειδών από τραγωδία ελληνική και ξένη μέχρι επιθεώρηση. Διασκεύασε και σκηνοθέτησε πλήθος ιστορικών έργων μεταξύ των οποίων "Ρήγας Φεραίος", από το μυθιστόρημα οι "Μαυρόλυκοι", "Μεγάλη νύκτα" του Πέτρου Χάρη, "Το συμπόσιο των 7 Σοφών" του Πλούταρχου κ.ά. Διετέλεσε επίσης καθηγητής υποκριτικής σε πολλές Σχολές και διευθυντής του Δραματολογίου στην ΕΡΤ. Έγραψε επίσης πολλά θεατρικά έργα όπως: "Η Κυρία κάνει σπορ", που έλαβε βραβείο Σαββίδειου διαγωνισμού, "Σύζυγοι Νο 2", "Μάσκες" κ.ά., καθώς και ιστορικά δοκίμια όπως "Ο Βυζαντινός ιππόδρομος", "Η Φιλική Εταιρία", "Η εκπαίδευση στην αρχαία Αθήνα" κ.ά.
Το 1933 η σύζυγός του, Αντιγόνη Μεταξά, ίδρυσε το πρώτο παιδικό θέατρο στην Ελλάδα (Αθήνα) την οποία και στήριξε. Το 1967 συνεργάσθηκε με τη σύζυγό του, ως ραδιαφωνικός σκηνοθέτης, για ειδική εκπομπή θεάτρου στο ραδιόφωνο, για παιδιά. Μαζί με την Αντιγόνη Μεταξά, σύζυγό του, συνέγραψε την τρίτομη "Εγκυκλοπαίδεια της Ελληνικής Μυθολογίας", "Το Μικρό μου Μυθολογικό Λεξικό" και το "Συμπόσιο των 7 Σοφών". Επίσης μετέφρασε και διασκεύασε την "Ιλιάδα", "Οδύσσεια", "Παγκόσμια Ιστορία", "Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος" κ.ά. ενώ συμπλήρωσε και τη σχολική πεντάτομη "Εγκυκλοπαίδεια του Παιδιού" της συζύγου του.
Ο Κώστας Κροντηράς υπήρξε Πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Συγγραφέων και Σκηνοθετών Ραδιοφώνου, μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων καθώς και της Εφορείας Θεατρικού Μουσείου. Μιλούσε επίσης γαλλικά και αγγλικά και ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών (περιοχής Χίλτον). Πέθανε στις 10 Μαρτίου του 1983.
Κείμενα και αρχεία του Κροντηρά αξιοποιήθηκαν από Έλληνες μελετητές για την καταγραφή της ιστορίας της Σκηνοθεσίας στην Ελλάδα.
Τέλος, ήταν εκδότης του Μηνιαίου περιοδικού ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ, λογοτεχνική και καλλιτεχνική έκδοση με συνεκδότη τον Θ. Τσολαϊνό ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ 1901-1940 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ
Ο Κώστας Κροντηράς είχε επιβλητική φυσιογνωμία και αυστηρό ύφος, συνάμα ιδιαίτερες ευαισθησίες και οκύ πνεύμα. Ως πολυπράγμων και πολυτάλαντος, κατάφερε με επιτυχία να συναθροισθεί μεταξύ συνομόλογων ηθοποιών, σκηνοθετών αλλά και διοικητικών ως Διευθυντής στην ιδιωτική Εκπαίδευση. Είναι γνωστός ως λόγιος, ως σκηνοθέτης, ως ηθοποιός και ως διοικητής Εκπαιδευτικού Ιδρύματος. Προέδρευσε σε διάφορα σωματεία και συλλόγους. Ήταν πρωτοπόρος ως ραδιοφωνικός σκηνοθέτης και παράλληλα ένας πολύ καλός σύζυγος, που υποστήριζε το έργο και το όραμα της συζύγου του. Ένας αφανής ήρωας! Αγωνιστής και ιππότης!
Ο τρόπος που διαχειρίστηκε τις ευκαιρίες της ζωής του καθώς και τα επιτεύγματά του, προδίδουν έναν πολύ σταθερό χαρακτήρα, με αυστηρές ηθικές αρχές και υψηλούς στόχους. Αισιόδοξος, φιλόδοξος, ακούραστος, σχολαστικός, διεκδικητικός, αποφασιστικός με επιχειρηματικό πνεύμα. Ιδιαίτερα εργατικός και πολυπράγμων. Ήταν πρωτοπόρος για την εποχή του, η ιστορία όμως και οι καταγραφές τον αδικούν.
Θεωρούμε ότι είναι πολύ ενδιαφέρον να ασχοληθεί η ακαδημαϊκή κοινότητα με το έργο των σκηνοθετών ραδιοφώνου, ξεκινώντας με μελέτη του έργου του Κώστα Κροντηρά.
Ευχαριστούμε θερμά την εγγονή του, Μαρία Ηλιού, για την πολύτιμη βοήθειά της και τη συνεχή ανατροφοδότηση και υποστήριξη όποτε της ζητήθηκε (φωτογραφικό υλικό, καταγραφή επιμέρους λεπτομερειών βιογραφικού, σύνδεσμοι επικοινωνίας, όπως Γεωργουσόπουλος Κ. και Ζαχαρόπουλος Ν.).
