Είμαι πρωτότοκο παιδί, μεγαλωμένο σε υπερπολύτεκνη οικογένεια (12 παιδιά). Ήταν αναπόφευκτο ρούχα και παιχνίδια μεταξύ μας να αλλάζουν χέρια, ειδικότερα σε δεκαετίες δύσκολες για τον μέσο αστό. Ο,τιδήποτε βρίσκαμε σε καλή κατάσταση το παίρναμε το ταιριάζαμε με άλλα και φτιάχναμε το δικό μας μικρό κόσμο και... ταξιδεύαμε.
Ένα ραδιοκασετόφωνο με ηχεία εγκαταλελειμμένου αυτοκινήτου ουσιαστικά μου άνοιξε το δρόμο στη μουσική. Στα δύσκολα παιδικά και εφηβικά χρόνια οι πατέντες στριφογύριζαν στο κεφάλι μου σαν τον άνεμο. Ό,τι έβλεπα δεν το έλεγα σκουπίδι και μάλιστα σε εποχές που οι νεόπλουτοι πέταγαν ότι φυσικό ξύλο υπήρχε για να γεμίσουν το σαλόνι τους με γυαλί και πλαστικό.. Με τη κατάλληλη επεξεργασία μπορούσε και πάλι να γίνει χρηστικό, όπως μπαμπουδένιες καρέκλες, τραπεζάκια κτλ. Έτσι ξεκίνησε έρωτας με τα παλιά αντικείμενα και τώρα πλέον έχω διάφορα που λέγονται αντίκες.
Πώς προσδιορίζεις τη σχέση σου με την τέχνη:
Η ...εμμονή με την ανακατασκευή με το πέρασμα του χρόνου γιγαντώθηκε . Ο φυσικός πλούτος της γης δίνει την πρώτη ύλη και από κει και πέρα το όρθιο ον που λέγεται άνθρωπος τη χρησιμοποιεί. Μέχρι και τα ξυλαράκια της θάλασσας μόνα και έρημα να τρίβονται με τα πετραδάκια της παραλίας κατ εμέ δεν μπορεί να είναι μόνο για προσάναμμα. Έτσι ξεκίνησε ο έρωτάς μου με τη συλλογή και κατασκευή με ξύλα. Βάλε ότι άλλο μπορείς να συνδυάσεις: πανιά, σπάγκους, σίδερα, να το αποτέλεσμα. Μια ενασχόληση δεκαετίας πήρε σάρκα και οστά με την 1η έκθεση ''Καράβια στο κυκλώνα της ύφεσης....''
Θεωρώ ότι όσο ατελές είναι κάτι φτιαγμένο, αν έχει φυσικά υλικά και διατηρεί τις γραμμές του θα αντέξει στο χρόνο, αλλάζοντας ελάχιστα η όψη του με τον καιρό.
Γιατί επέλεξες να ασχοληθείς ειδικά με αυτή η μορφή τέχνης:
Αυτή η μορφή τέχνης με εκφράζει απόλυτα γιατί μου προσφέρει τη δυνατότητα να λειτουργούν παράλληλα και στην ολότητα χέρια, καρδιά και μυαλό. Δεν ξεχνώ ποτέ τον χαρακτηρισμό του Φραγκίσκου της Ασίζης που έλεγε στα 1200 ''Ο άνθρωπος που δουλεύει με τα χέρια είναι εργάτης, με τα χέρια και το μυαλό, τεχνίτης, με τα χέρια, το μυαλό και την καρδιά, καλλιτέχνης'' Σε κάθε περίπτωση τέχνης πρέπει να υπάρχουν και τα τρία. Αν λείπει κάτι φαίνεται στο έργο. Αν μπεις στη διαδικασία παραγωγής χάνεται η μαγεία της έκφρασης.
Είναι εύκολο να παράγεται Τέχνη στην εποχή της κρίσης:
Τέχνη υπήρχε και θα υπάρχει πάντα και πάντοτε. Τα χρόνια των παχιών αγελάδων απλά ο κόσμος δεν έδινε σημασία. Άσε που υπήρχε υπερεκτίμηση στα έργα. Τώρα στην ισχνή εποχή (της κρίσης), όχι ότι άλλαξε κάτι απλά υπάρχει η δυνατότητα και ο καιρός να σκεφτείς να προβληματιστείς και να εκτιμήσεις. Εύκολα αγόραζες κάποτε ότι ήθελες. Πλέον, μην έχοντας την πολυτέλεια να το αποκτήσεις, αποφασίζεις να το φτιάξεις. Έτσι σε μεγάλο βαθμό ισορροπείς ψυχικά και προσφέρεις στην κοινωνία έργο και στα μάτια των παιδιών που έρχονται το προφανές: την ανάγκη έκφρασης μέσω δημιουργίας και τέχνης. Όποια και να είναι αυτή η έκφραση. Ο κάθε ένας από εμάς τάζει το εαυτό του κάπου χωρίς να το ξέρει. Αν το κάνει αυθεντικά χωρίς ιδιοτέλεια αυτό λάμπει και φαίνεται. Όποιος έχει μάτια και αυτιά ανοιχτά θα το πιάσει. Η κρίση λοιπόν έχει τα πλεονεκτήματά της. Αν ο καθένας από εμάς βάλει στην άκρη το εγώ και πιαστεί από το εμείς σίγουρα θα βρει το δρόμο του.
Ποιά κοινωνικά χαρακτηριστικά διακρίνουμε στα έργα σου ;
Η ιστορία με τα καράβια τώρα ειδικά στην εποχή της κρίσης και της ύφεσης που διανύουμε, μου έδωσαν την δυνατότητα να δω το έργο αλλιώς σήμερα. Αυτά τα θαλασσόξυλα μέσα από επεξεργασία έγιναν έργα και διηγήθηκαν την ιστορία τους όπως την είδα εγώ μέσα από αυτά, δημιουργώντας εικαστικές συνθέσεις. Μέσα στο καρνάγιο του μυαλού μου, ανακυκλώσιμα υλικά με βάση το ξύλο πήρανε μορφές αρχαϊκές, λυρικές, πειρατικές, σε φόντο μαύρο και «ταξίδεψαν». Το βασικό θέμα της ιστορίας βέβαια ήταν πολιτικό. Παρουσιάζει το πως είναι οι κοινωνικές τάξεις σήμερα. Μεσαία και άρχουσα τάξη. Καράβια μαύρα κατράμι περικυκλωμένα με συρματόπλεγμα, ξέρετε αυτό των συνόρων και φυλακών. Η άρχουσα τάξη είναι το μεγάλο μαύρο καράβι με συρματόπλεγμα μεν αλλά κομμένο λιγουλάκι στην άκρη της πλώρης.
Έτσι, για να υπάρχει δίοδος όπως παντού και πάντα για τους προύχοντες. Αυτοί το γνωρίζουν το παραθυράκι, έχουν τους δικούς τους νόμους και κανόνες. Η μεσαία τάξη είναι ένα μικρότερο καράβι, τυλιγμένο ολοσχερώς με το συρματόπλεγμα αλλά με μία μεγάλη αλλά βασική διαφορά: έχει το κλειδί και μπορεί να ανοίξει, να φύγει, να ελευθερωθεί ... Αρκεί ο καθένας που ανήκει εκεί να δει το κλειδί, να ψάξει να το βρει. Παρά την ύπαρξη του συρματοπλέγματος, υπάρχει σωτηρία. Όμως στην άκρη υπάρχει και η τιμωρία. Η θηλιά. Το ποιος θα είναι αυτός είναι το ερώτημα. Μπορεί να είμαι εγώ, εσύ, αυτός, ο πλούσιος και ο φτωχός. Όποιος δεν εκτιμήσει αυτό που του έχει δώσει η φύση και τη δυνατότητα της κρίσης του μυαλού όχι του καιρού. Είναι δική του επιλογή.
Βέβαια ο Ελύτης το έχει πει χρόνια πριν...''Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις.'' Έτσι το έργο που με στιγμάτισε ήταν το τέλος της ιστορίας. Το φως το μήνυμα και η αποτύπωση. Ένα καράβι από ένα μονόξυλο και ένα πανί. Δεξιά το κλήμα και αριστερά η ελιά ζωντανά φυτά φρέσκα... να δίνουν τη ρότα και την ενέργεια για νέο ταξίδι, νέα αρχή, του καθένα, του όλου... αναγέννηση...
Τέχνη στην περίοδο της κρίσης:
Το πρόβλημα με την κρίση είναι το εξής: πλέον δεν βρίσκεις τίποτα ανακυκλώσιμο. Τα πάντα μαζεύονται για επιβίωση από τους πάντες. Οι παλέτες καίγονται σε σόμπες και τζάκια. Το σίδερο υπήρχε άπλετο στο δρόμο, πλέον πωλείται όσο όσο. Τα καρότσια έξω στους δρόμους είναι περισσότερα από τα καρότσια των σούπερ μάρκετ μέσα και το περιεχόμενό τους είναι προς πώληση όχι από αγορά. Είναι ένα θέμα αυτό, η πρώτη ύλη, αλλά υπάρχουν καβάντζες πάντα σημεία απάτητα, νεκροταφεία υλικών αρκεί να τα εξερευνήσεις και να τα υιοθετήσεις. Τότε τα υλικά θα γίνουν παιδιά σου και η τέχνη θα συνεχίζεται. Ο ρυθμός και η ποσότητα αλλάζει μόνο, όχι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αυτό είναι το βασικότερο για ένα καλλιτέχνη. Απόδειξη ότι τώρα επεξεργάζομαι κλήματα από ένα ξερό αμπέλι που μάζεψα κάπου στα Μεσόγεια. Πιθανών θα είναι το επόμενο project μου. Έχω μια τριλογία στο κεφάλι μετά τον Ελύτη. Το καράβι έγινε, έρχεται το κλήμα, ακολουθεί η ελιά. Θα το δείξει ο καιρός. Η ιστορία που θα διηγηθώ. Ελπίζω να έχει ενδιαφέρον. Όχι ότι σταμάτησα να φτιάχνω καράβια. Το καράβι θα είναι ο οδηγός, η πυξίδα και η σωτηρία στη ζωή μου. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Έτσι είναι και η ψυχή μας. Αρκεί να τη βάλεις σε θέση οδηγού, καπετάνισσα μετά, ο δρόμος υπάρχει και να μην υπάρχει θα τον φτιάξει και θα πάει όπου και θα βγει. Τόπε και ο ποιητής ...το ταξίδι όχι ο προορισμός... Αυτό ακριβώς στην τέχνη μου.
Πως βλέπεις το αύριο:
Εύχομαι και το λέω πραγματικά ο καθένας από εμάς του συνόλου να αφήσουμε τις μονάδες, τον εαυτούλη μας στην άκρη διότι ο καιρός το επιβάλλει. Η συλλογικότητα πρέπει να γίνει βίωμα, να γίνονται δράσεις από ομάδες χωρίς ιδιοτέλεια. Η περίοδος της κρίσης θεωρώ θα είναι μεγάλη οπότε χρόνος υπάρχει για να αναθεωρήσουμε και να αναγεννηθούμε. Βέβαια δεν πιστεύω ότι αυτό λέγεται κρίση. Μια τεχνητή φούσκα που έσκασε είναι, απλά ο κοσμάκης έφαγε πολύ πριν, χόρτασε και πλέον δεν μιλάει. Εμένα πάντως όλο αυτό με ισορροπεί καθώς χάνονται οι παράλογες απαιτήσεις μας, εκτιμάμε αυτό που βρίσκουμε και αυτό που δημιουργούμε. Τι άλλο; Δόξα και πάμε για άλλα....