Συνέντευξη του συγγραφέα Μιχάλη Πιτένη

με αφορμή το βιβλίο του "Μετέωρη Γυναίκα" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διάπλαση

 

Μιλήστε για το βιβλίο σας «Μετέωρη γυναίκα» και συστήστε μας την ηρωίδα σας, την Δομνίκη, είναι μία υπαρκτή ηρωίδα;
Η δική μου Δομνίκη είναι εξ ολοκλήρου προϊόν μυθοπλασίας, αλλά κάλλιστα θα μπορούσε να είναι μια υπαρκτή ηρωίδα. Είναι ένας φυσιολογικός, ένας συνηθισμένος, άνθρωπος, που ¨κέρδισε¨ το ρόλο της πρωταγωνίστριας ενός βιβλίου όταν αποφάσισα να της φορτώσω διάφορα πάθη και αμαρτήματα. Αυτά ναι, είναι αληθινά, υπαρκτά, ακόμα και αν κάποια φαντάζουν ή εκλαμβάνονται ως ακραία. Είναι πράξεις ανθρώπων που πολλές φορές μένουν καλά κρυμμένες πίσω από κλειστές πόρτες σπιτιών και σφραγισμένα χείλη. Η Δομνίκη υπάρχει στο βαθμό που υπάρχουν γυναίκες, που υπάρχουν άνθρωποι, να επωμίζονται τις αμαρτίες και τις ευθύνες των άλλων, ακολουθώντας μια προδιαγεγραμμένη και παρά τη θέληση τους πορεία. Σε κάποιο σημείο του βιβλίου υπάρχει μια σκηνή όπου η ηρωίδα μου κολλάει το πρόσωπο της στο τζάμι ενός ζαχαροπλαστείου για να ‘ρθει όσο πιο κοντά γίνεται στο γλυκό που πόθησε αλλά αδυνατεί ν’ αποκτήσει. Κι αυτή είναι τελικά η μοίρα της. Να ποθεί και όσο κοντά κι αν φτάνει σπάνια καταφέρνει να γευτεί, να ζήσει πραγματικά. Πάντα μένει πίσω από ένα τζάμι, με το μάγουλο κολλημένο σ’ αυτό…

Ζείτε μακριά από Αθήνα ,σε μία πόλη της περιφέρειας, την Κοζάνη. Αυτό το γεγονός πόσο σας έχει βοηθήσει στο συγγραφικό σας έργο; Θεωρείτε ότι ένας συγγραφέας που ζει και εργάζεται μακριά από την πρωτεύουσα χάνει σε κάποια πράγματα και κερδίζει σε κάποια άλλα;
Δεν κάθισα ποτέ να μετρήσω ή να ζυγίσω για να δω τι χάνω ή τι κερδίζω μένοντας σταθερά στην Κοζάνη. Κάθε απόφαση έχει το τίμημα της. Οι μικρές χιλιομετρικές αποστάσεις σου προσθέτουν ωφέλιμο χρόνο, βελτιώνουν την ποιότητα ζωής. Οι μικρές ανθρώπινες αποστάσεις άλλοτε εμπεριέχουν θετικά και άλλοτε αρνητικά. Επιλέγω πάντα να κρατήσω τα θετικά. Με τη λογική πως στη χώρα μας, δυστυχώς για όλους, τα πάντα ¨γεννιούνται¨ και ¨πεθαίνουν¨ στην Αθήνα, ναι, είναι στιγμές που αισθάνεσαι αποκομμένος και απομακρυσμένος. Αλλά οι αποστάσεις εκμηδενίζονται όταν έχεις πραγματικά κάτι να πεις. Γιατί αν δούμε την ουσία όσο καλές και αν είναι οι δημόσιες σχέσεις και οι γνωριμίες το έργο είναι εκείνο που θα μείνει τελικά.

Πόσο δύσκολο είναι να είναι κάποιος συγγραφέας στην Ελλάδα σήμερα που και το αναγνωστικό κοινό θεωρείτε περιορισμένο αλλά και οι συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί στον χώρο του βιβλίου, από την οικονομική κρίση , σίγουρα δεν είναι ευοίωνες;
Είναι δύσκολο, αλλά οφείλεις να προσαρμοστείς στις υπάρχουσες συνθήκες καθώς δεν έχεις και άλλη επιλογή. Δεν είμαι μοιρολάτρης ούτε απαισιόδοξος. Το αντίθετο. Ωστόσο έχω αποδεχτεί εδώ και χρόνια πως η συγγραφή για μένα είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα ανάγκη να εκφράσω σκέψεις και συναισθήματα. Αυτό με οδηγεί στο να γράφω και όταν το κάνω δεν σκέφτομαι πώς και από πού θα εκδοθεί ή αν θα βρει και πόσους αναγνώστες το κείμενο μου. Απομονώνομαι, κουράζομαι, αλλά απολαμβάνω αυτή την μοναχική διαδικασία γνωρίζοντας πως κάθε τελεία που βάζω σ’ ένα κείμενο είναι η αρχή ενός άλλου. Γι’ αυτό εύχομαι να μπορώ να συνεχίζω γιατί ξέρω πως κάποιο νέο βιβλίο, κάποιο άλλο θέμα με περιμένει. Φυσικά πάντα ελπίζω και αισιοδοξώ ότι κάθε νέο μου βιβλίο θα κερδίσει περισσότερους αναγνώστες από το προηγούμενο, χωρίς όμως ποτέ να μπαίνω στη λογική να γράψω κάτι που θα προσελκύσει αναγνώστες γενικά και αόριστα, αλλά κάτι που θα κερδίσει αναγνώστες, οι οποίοι κλείνοντας το βιβλίο μου θα αισθανθούν πως δεν έχασαν τον χρόνο τους.

Η κρίση βοήθησε πιστεύετε να βγουν στην επιφάνεια συγγραφικές ανησυχίες από νεώτερους ή παλαιότερους συγγραφείς;
Ο συγγραφέας συνήθως αποτυπώνει την εποχή που ζει. Ό,τι συμβαίνει γύρω του, αλλά και μέσα στον ίδιο, σίγουρα δεν τον αφήνει αδιάφορο.
Απλώς κάποιες φορές υπάρχει μια μικρή υστέρηση ανάμεσα στα γεγονότα και την αξιολόγηση τους. Γι’ αυτό άλλοι συγγραφείς επιλέγουν να γράψουν τώρα και άλλοι προτιμούν να αφήσουν λίγο χρόνο να περάσει εκτιμώντας πως έτσι θα δουν καθαρότερα και καλύτερα τις μεταβολές που είχαμε στην κοινωνία και τα μέλη της λόγω της κρίσης.
Σε κάθε περίπτωση πάντως η κρίση δεν αφήνει, ή δεν είναι δυνατόν ν’ αφήσει, αδιάφορο κανένα γιατί όταν ο κόσμος αλλάζει δραματικά γύρω μας πώς εμείς που γράφουμε θα παραμείνουμε κλεισμένοι στο δικό μας κόσμο, αδιαφορώντας για τις εξελίξεις;

Ας επανέλθουμε στο βιβλίο σας «Μετέωρη γυναίκα». Για ποιο λόγο είναι μετέωρη η ηρωίδα σας και πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για κάποιον άνθρωπο να πάρει τη ζωή του στα χέρια του;
Η ηρωίδα μου είναι ¨μετέωρη¨ για αυτό ακριβώς τον λόγο. Επειδή δεν έχει καταφέρει να πάρει την ζωή της στα χέρια της. Είναι πάντα ένα βήμα μπρος και ένα πίσω. Αισθάνεται σαν να περπατά σ’ ένα τεντωμένο σχοινί, φοβούμενη πως αν πέσει θα βρεθεί στην άβυσσο κι ας περπατά απλώς στην άκρη ενός χαμηλού πεζοδρομίου.
Το πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να πάρει κάποιος τη ζωή του στα χέρια του το ξέρει ο καθένας. Παίζουν σίγουρα ρόλο οι συνθήκες που επικρατούν στη ζωή του, αλλά πάνω απ’ όλα, πιστεύω πως, ευθύνεται ο καθένας μας προσωπικά για ό,τι ζει Οι συνθήκες διαμορφώνουν τη ζωή μας αλλά οι αποφάσεις μας τελικά την καθορίζουν.

Ετοιμάζεται κάποιο καινούργιο βιβλίο;
Ναι, ετοιμάζω ένα καινούργιο βιβλίο που όμως θα είναι διαφορετικό απ’ την ¨Μετέωρη γυναίκα¨. Θα είναι το τρίτο βιβλίο μου που θα ολοκληρώσει την τριλογία που εγκαινίασε ¨Η Προφητεία του Μότσαρτ¨ και συνέχισε ¨Η Απόγονος¨.