της Καβαζίδου Ελένης, Χοροδιδάσκαλος, Χορογράφος, Χορο/κινησιοθεραπεύτρια
Σήμερα, έχουμε την τύχη να επιλέγουμε και να διαθέτουμε «κάτι τι» έναντι ενός πλούσιου φάσματος επιλογών. Όσον αφορά την κίνηση, θεωρώντας ότι από τη μία υπάρχει η αυθόρμητη, απόλυτα συναισθηματική κίνηση (με αιτιατό μία αίσθηση, ένα συναίσθημα, ή ένα εξωτερικό ερέθισμα) και από την άλλη η απόλυτα λογική και κωδικοποιημένη (εκ προθέσεως) στο ενδιάμεσο προκύπτει ένα πλήθος ενδιάμεσων σταδίων της κινητικής συμπεριφοράς, που άλλοτε δίνεται περισσότερος χώρος στο συναίσθημα, άλλοτε δε, κυριαρχεί η λογική..!....
Σύμβολα, Εικόνες, Κινήσεις και Νοήματα.. Υφίσταται Διαφορά; Ας εξετάσουμε όλες τις περιπτώσεις:
Κίνηση Χωρίς Νόημα (Αυτοσχεδιασμός): Πρόκειται για μία ανόητη κίνηση, δηλαδή αλόγιστη κίνηση. Δεν βασίζεται σε κανόνες, ή σε κάποια διάλεκτο συμπεριφοράς. Δεν υπάρχει σύστημα κωδικοποίησης της αλόγιστης κίνησης, ώστε να μιλάμε για κινητικές μονάδες. Δεν υπάρχει κάποια κινητική βάση – πλαίσιο (νοηματικό περιεχόμενο, δυναμικά στοιχεία της κίνησης, ποιότητα, αισθητική, ύφος κτλ), ένα συγκεκριμένο κινητικό αλφάβητο, συγκεκριμένες κινητικές λέξεις κ.ο.κ. όπως π.χ. στον κλασσικό χορό, στους παραδοσιακούς, στους λάτιν. Δεν προηγείται μία σκέψη, ώστε δεν δύναται μετα-ανάλυση της πράξης. Αυτοσχεδιαστική λοιπόν κίνηση, κίνηση χωρίς σύνταξη, χωρίς πληροφορία. Ελεύθερη, ασυνείδητη κίνηση, απόλυτα εκφραστική. Κίνηση, συναισθηματική, υποταγμένη στο βασίλειο της ψυχής μας!
Εικόνες... (Παντομίμα) Ότι βλέπεις, αυτό είναι.! Απόλυτος Ρεαλισμός. Επαφή με την Πραγματικότητα. Αναπαράσταση της πραγματικότητας. Ρεαλιστική Απεικόνιση. Πάνω σ' αυτήν την ικανότητα απόλυτης και ακριβούς αντιγραφής εικόνων και αναπαραστάσεων, βασίζεται η Παντομίμα και το Physical Theater.
Σύμβολα.... (συγκεκριμένοι Παραδοσιακοί χοροί και Χορογραφίες π.χ. ινδικοί, κινέζικοι κ.α.). Πιο σύνθετη σαν έννοια. Πρόκειται για μία συμβολική αναπαράσταση της πραγματικότητας και συνήθως νοείται ένα άθροισμα εικόνων, σκέψεων, ιδεών, παρά μεμονωμένες εικόνες. Η συμβολοποίηση εξυπηρετεί στην εργονομία της κίνησης. Με μια (συμβολική) εικόνα, χίλιες λέξεις..
Νοήματα... Πρόκειται για ανάκληση μίας σειράς διαφορετικών εικόνων! ...Με την απόδοση ενός νοήματος, δύναται να συμπυκνώσουμε 2 ή περισσότερες εικόνες, δύο η περισσότερα σύμβολα .... Δυνάμεθα να συμπεριλάβουμε «με μιας» πολλές πληροφορίες που να εξηγούν ταυτόχρονα το πώς, το τι και το γιατί... Μόνο με μία νοηματική κίνηση! Δεν είναι φοβερό;
Νοηματική Γλώσσα: Ένα γλωσσικό σύστημα. Σύστημα κωδικοποίησης και αποκωδικοποίησης μηνυμάτων. Μία πολύ-αισθητηριακή, εναλλακτική μορφή επικοινωνίας. Έχει το δικό της αλφάβητο, λεξιλόγιο, σύνταξη, φωνολογικά και σημασιολογικά χαρακτηριστικά.
Προφορική και Νοηματική γλώσσα.... Κάθε μία με τα δικά της προτερήματα. Η 1η δυνητικά μπροστά στην ταχύτητα σύνθεσης και στην υπερανάλυση ενός νοήματος (παίζοντας με αριθμούς και γράμματα), η δε νοηματική στην ταχύτητα ρεαλιστικής απεικόνισης και στη συμπύκνωση του νοήματος (παίζοντας με εικόνες και σύμβολα).
Η Νοηματική γλώσσα δεν είναι αυτοσχέδια, αυθαίρετη κινητική συμπεριφορά, είναι δε, ανώτερη της συμβολικής και της παντομιμικής γλώσσας,. Έχει διαφορετικά πλεονεκτήματα έναντι της προφορικής επικοινωνίας. Είναι μία αυτόνομη πολυσύνθετη μορφή επικοινωνίας, με τη δική της ιδιαίτερη ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ. Είναι ένα αυτόνομο γλωσσικό σύστημα! Η αλήθεια αυτή επιβεβαιώνεται με τη γνώση ότι με τη χρήση ΝΓ ακολουθούν μία σειρά από λειτουργικές προσαρμογές του εγκεφάλου.
Γενικά, είναι σημαντικό ότι να γνωρίζουμε ότι προκύπτουν διαφορετικές λειτουργικές προσαρμογές για κάθε μία κατηγορία κινήσεων: παντομιμικών, συμβολικών, νοηματικών και άνευ νοήματος κινήσεων. Ανάλογα, λοιπόν, με το πλαίσιο και τον τρόπο κινητικής σύνθεσης λειτουργούν διαφορετικά εγκεφαλικά νευρωνικά δίκτυα, εμπλέκονται διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, και όταν είναι κοινές, προκύπτει διαφορετικό εύρος και βαθμός ενεργοποίησης!
Όλα αυτά γιατί; Απλά, για να εξετάσουμε το εύρος και το φάσμα που απλώνεται ως προοπτική μπροστά μας, σε έναν απλό συλλογισμό και απορία...
ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ: Γιατί πλέον οι πειραματιστές της ορχηστικής κίνησης συχνά οδηγούνται σε παλινδρομήσεις; ... επιστρέφοντας σε πιο αρχαϊκές μορφές αυτοσχέδιας κίνησης; Υγιές, αλλά είναι εύκολο να πέσουμε σε παγίδα... Εύκολα υποτιμάται η τεχνική, υποβαθμίζεται η τέχνη αυτή. Δύναται να εμπλακούνε ως εκτελεστές και ερασιτέχνες με ταλέντο στον αυτοσχεδιασμό! Αρκεί λοιπόν να διαθέτουμε αισθητική άποψη και κινητική ροή!
Επίσης, γιατί συχνά απλοποιείται η μορφή της ορχηστικής τέχνης προκειμένου να παντρευτεί με άλλες τέχνες; Μήπως είναι παγίδα; Μήπως, τιμούμε άλλη τέχνη; Την ΟΛΙΣΤΙΚΗ τέχνη;
Επίσης, ... Όντως υπάρχουν πολλοί παραδοσιακοί χοροί που εμπεριέχουν συμβολισμούς και νοήματα... ήδη υπάρχουν αρκετοί χορογράφοι που πειραματίζονται με την εξέλιξη αυτών των χορών αλλά κάνοντας χρήση του κινητικού αλφαβήτου του κλασσικού χορού, προκειμένου να δημιουργήσουν μία άλλη άποψη. Γιατί όχι και το αντίθετο;
Επιλογικά, αν και ο ολισμός πολλές φορές οδηγεί στο μηδενισμό, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί η πολιτισμική σημασία και κοινωνική αξία του. Δεν πρέπει να θυσιάζει καμία τέχνη την ταυτότητά της, και να διακυβεύει την ιστορική της παράδοση. ΟΙ πειραματισμοί είναι πηγή εξέλιξης... Παραταύτα, κάθε τέχνη πρέπει να διατηρεί τις παραδόσεις της: Νέα κίνηση με κίνηση. Νέο σύστημα κίνησης με κίνηση. Η κίνηση για την κίνηση. .... Η ορχηστική κίνηση, εκλεπτυσμένη κίνηση, κίνηση με αισθητική ... και όχι απαραίτητα βασιζόμενη στο κινητικό αλφάβητο του κλασσικού ή σύγχρονου μπαλέτου. Υπάρχουν και άλλα κινητικά αλφάβητα...
Είναι πράγματι, ευρύ και ανεξάντλητο το πεδίο για ανάπτυξη στην ορχηστική τέχνη. Αρκεί να υπάρχει, όρεξη και φαντασία! Έχουμε ακόμη πολλά να δούμε, καθώς πολλά περιμένουμε ... Ίσως ακόμη να μην είδαμε τίποτα!
