Ο συγγραφέας πετυχαίνει, μέσα από την πολυετή και αναλυτική έρευνα αναρίθμητων στρατιωτικών και άλλων εγγράφων και ντοκουμέντων, να αποκρυπτογραφήσει την ουσία της σχέσης που αναπτύχθηκε στη διάρκεια του πολέμου ανάμεσα στη Ν. Ζηλανδία και την Ελλάδα.
Η ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ, Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Η Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΣΤΟΝ Β΄ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ
ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ - ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ – ΕΜΦΥΛΙΟΣ
Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ραδάμανθυς
ISBN: 978-618-5356-87-3
Μετάφραση: Μάκης Πέτσας
Επιμέλεια, πρόλογος, σημειώσεις: Χρήστος Τσαντής
Σύντομο εισαγωγικό σημείωμα, αντί προλόγου, στην ελληνική έκδοση
Ο συγγραφέας πετυχαίνει, μέσα από την πολυετή και αναλυτική έρευνα αναρίθμητων στρατιωτικών και άλλων εγγράφων και ντοκουμέντων, να αποκρυπτογραφήσει την ουσία της σχέσης που αναπτύχθηκε στη διάρκεια του πολέμου ανάμεσα στη Ν. Ζηλανδία και την Ελλάδα. Να αναδείξει την δυναμική που απέκτησε αυτή η σύνδεση, πάνω και πέρα από τις επίσημες εορταστικές εκδηλώσεις μνήμης. Να φωτίσει τις δυνάμεις που επεδίωξαν και σ’ ένα βαθμό κατάφεραν να επιβάλλουν την «πολιτική της λήθης».
Ο συγγραφέας προσεγγίζει με μία άλλη ματιά τη συμμετοχή των Νεοζηλανδών στη Μάχη της Κρήτης. Δεν μένει μόνο ή κυρίως σε στοιχεία της Μάχης και σε ιστορίες από την Κατοχή, ιστορίες που έφεραν στο προσκήνιο τη φροντίδα με την οποία αγκάλιασαν οι Κρητικοί τους ηττημένους στρατιώτες των δυνάμεων που πολεμού-σαν υπό την ομπρέλα της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Μας δείχνει τη σχέση που αναπτύχθηκε ανάμεσα στα ελληνικά και νεοζηλανδικά στρατεύματα σε όλα τα πολεμικά πεδία: Ηπειρωτική Ελλάδα, Κρήτη, Μέση Ανατολή, Ιταλία, Δεκεμβριανά, Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος.
Ο Μάρτυν Μπράουν μας δείχνει πώς η Μάχη της Κρήτης έδωσε ώθηση στη πιο συνεκτική, μεταπολεμικά, συγκρότηση του Νεοζηλανδικού κράτους, πώς βοήθησε στη δημιουργία της επίσημης εθνικής ιστορικής αφήγησης της Ν. Ζηλανδίας. Αναδεικνύει άγνωστες πλευρές της σχέσης Ελλάδας – Νέας Ζηλανδίας και μπαίνει βαθιά στους αρμούς του χωροχρόνου του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μας ταξιδεύει στην Κρήτη και ύστερα στη Μέση Ανατολή, όπου υπήρξε μεγάλη αλληλεπίδραση ανάμεσα στα στρατεύματα της Ελλάδας και της Ν. Ζηλανδίας, που μπολιάστηκαν σε σημαντικό βαθμό με τα συνθήματα του ΕΑΜ, γεγονός που οδήγησε σε σκληρότατη βρετανική επέμβαση εναντίον συμμαχικών στρατευμάτων κατά τη διάρκεια του Πολέμου στη Μέση Ανατολή. Αυτή η επέμβαση των Άγγλων, καθώς και η αποκήρυξη του κινήματος της Μέσης Ανατολής από την Εαμική αντιπροσωπεία που είχε βρεθεί στο Κάιρο για συνομιλίες με την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση, αποτελούσαν ουσιαστικά και τον πρόλογο των επερχόμενων εξελίξεων για την απελευθερωμένη Ελλάδα.
Ο συγγραφέας αποκαλύπτει πώς οι περιπλοκές του ελληνικού πολιτικού ζητήματος και η διαμάχη για την εξουσία που έλαβε χώρα στην Ελλάδα - υπό το πρίσμα πάντα της διεθνούς διαπάλης για το μοίρασμα του κόσμου σε σφαίρες επιρροής, και με την ιδιαίτερη επικοινωνία Τσόρτσιλ-Στάλιν, σε ό,τι αφορά τα ελληνικά πολιτικά πράγματα – οδήγησε στον αιματηρό Εμφύλιο Πόλεμο μία χώρα κυριολεκτικά γονατισμένη από τις κακουχίες της Κατοχής. Φέρνει στο φως τις αντιθέσεις στα ανώτερα κλιμάκια των στρατιωτικών και πολιτικών δυνάμεων της Νέας Ζηλανδίας για τους χειρισμούς της Μ. Βρετανίας στην ελληνική υπόθεση και δείχνει την απήχηση που είχαν όλα αυτά τα γεγονότα στην ελληνική κοινότητα της Ν. Ζηλανδίας αλλά και στους πολίτες της χώρας.
Τέλος, μας γνωρίζει με σημαντικά πρόσωπα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στα γεγονότα της εποχής, αποφεύγοντας τις συνηθισμένες «αγιογραφίες».
Το έργο του, επιστημονικά και ιστορικά τεκμηριωμένο, παρέχει στον αναγνώστη μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αναλύσει τα γεγονότα της εποχής από μια διαφορετική οπτική γωνία, ενώ ταυτόχρονα βοηθά στην αναψηλάφηση μιας σημαντικής ιστορικής περιόδου για την Ελλάδα και τη Νέα Ζηλανδία, μιας περιόδου που δεν πρέπει να χαθεί στο σκοτάδι που επιβάλλει η πολιτική της λήθης.
Χρήστος Τσαντής
Αποσπάσματα από βιβλιοκριτική
Σε μια εξαιρετικά λεπτομερή και εκτενή μελέτη της εμπλοκής της Νέας Ζηλανδίας στα ελληνικά πράγματα κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Μάρτυν Μπράουν αναδεικνύει τους τρόπους με τους οποίους οι πολιτικοί, οι επίσημοι ιστορικοί και τα έθνη κατασκευάζουν αξιοποιήσιμες αναμνήσεις από συγκεχυμένες και περίπλοκες καταστάσεις.
Η μελέτη του Μπράουν, βασισμένη στη διδακτορική του διατριβή, η οποία ολοκληρώθηκε στο Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ, παρουσιάζει τους τρόπους με τους οποίους ειδικές σχέσεις σφυρηλατούνται, λιγότερο στο χωνευτήρι της σύγκρουσης και περισσότερο από τις τρέχουσες πολιτικές ανάγκες.
Καθώς η κυβέρνηση της Ν. Ζηλανδίας προωθήθηκε στην παγκόσμια σκηνή, η ανάγκη για «ηθική ακεραιότητα και πολεμική ανδρεία» ήρθε στο προσκήνιο μέσα από τον τρόπο με τον οποίο η Νέα Ζηλανδία μνημόνευσε ιστορικά τη δική της σχέση και εν γένει τον πόλεμο στην Ελλάδα.
Το βιβλίο του Μπράουν διερευνά τις διαφορετικές πτυχές της αλληλεπίδρασης Νέας Ζηλανδίας και Ελλάδας μεταξύ του 1941, όταν τα στρατεύματα της Νέας Ζηλανδίας αναπτύχθηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα, και του 1949, όταν ο Ελληνικός εμφύλιος έφτασε στο τέλος του.
Εστιάζει σε τρία βασικά πρόσωπα, στον Πρωθυπουργό της Νέας Ζηλανδίας εν καιρώ πολέμου Πίτερ Φρέιζερ, στο διοικητή της 2ης Μεραρχίας της Νέας Ζηλανδίας Μπέρναρντ Φράιμπεργκ και στον επικεφαλής της διαδικασίας συγγραφής της επίσημης πολεμικής ιστορίας Χάουαρντ Κιπενμπέργκερ, για να διερευνήσει πώς η κυβέρνηση, ο στρατός και οι ιστορικοί έχουν αντιμετωπίσει τη σχέση Νέας Ζηλανδίας-Ελλάδας.
Μέσω αυτών και άλλων, ο Μπράουν επιδιώκει να προβάλει το επιχείρημα ότι η εμπλοκή της Νέας Ζηλανδίας στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας χρησιμοποιήθηκε για να υποστηρίξει μια ιδέα εθνικής δύναμης και επιτυχίας, με το να εστιάζει σε συγκεκριμένα επεισόδια που τόνιζαν το ρόλο των Νεοζηλανδών, ενώ αγνοήθηκαν η σύνθετη πολιτική κατάσταση της Ελληνικής Αντίστασης και η βρετανική εξωτερική πολιτική.
Η έμφαση στη Μάχη της Κρήτης επισκιάζει την εμπλοκή της κυβέρνησης και του στρατού της Νέας Ζηλανδίας στο χάος των ελληνικών αντιστασιακών ομάδων και στη στρατιωτική συνεργασία που είχαν με την εξόριστη κυβέρνηση.
Το βιβλίο κινείται γενικά μ’ έναν χρονολογικό τρόπο, με το κάθε κεφάλαιο να εστιάζει σ’ ένα συγκεκριμένο στοιχείο των σχέσεων Ελλάδας-Νέας Ζηλανδίας κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Το πρώτο κεφάλαιο, ένα κατάλοιπο από τη διατριβή του, επιδιώκει να παράσχει συμπληρωματικές με τα κείμενα πληροφορίες στον αναγνώστη σχετικά με τα βασικά πρόσωπα, τους οργανισμούς και τα γεγονότα που καλύπτει το βιβλίο. Τα κεφάλαια που ακολουθούν εστιάζουν στην ελληνονεοζηλανδική σχέση, εξετάζοντας τη Μάχη της Κρήτης, τη στρατιωτική συνεργασία στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και την Ιταλία, και τη σχέση του Σώματος Ειδικών Επιχειρήσεων με τις αντιστασιακές κινήσεις, τις επιχειρήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας και τις μεταπολεμικές συγκρούσεις με φόντο την εξωτερική πολιτική της Βρετανίας, καθώς κλιμακωνόταν ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος. Σε καθένα από τα θέματα, ο Μπράουν αναδεικνύει ποια στοιχεία χρησιμοποίησαν η κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας, ο στρατός και η επίσημη πολεμική ιστορία για να αναβαθμίσουν την εθνική μνήμη του πολέμου, ενώ ταυτόχρονα υπογραμμίζει τι επέλεξαν να ξεχάσουν!
Ο όγκος του ερευνητικού και αρχειακού υλικού που χρησιμοποιεί ο Μπράουν είναι εκτενής. Ενώ επικρίνει την κακή τήρηση αρχείων και την καταστροφή φακέλων, χρησιμοποιεί εντούτοις αποτελεσματικά τις διαθέσιμες πηγές για να προωθήσει τα επιχειρήματά του. Η βιβλιογραφία του και οι σημειώσεις δείχνουν μια ισχυρή αντίληψη του θέματος που θα μπορούσε να βοηθήσει τους μελλοντικούς μελετητές αυτού του πεδίου.
Συνολικά το βιβλίο του Μπράουν προσφέρει μια εξαιρετική συμβολή στον τομέα της στρατιωτικής και διπλωματικής ιστορία της Ν. Ζηλανδίας, καταδεικνύοντας το ρόλο της πολιτικής στο σχηματισμό της μνήμης από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μπράιαν ΜακΚλιούρ, Western University, Λονδίνο, Οντάριο, Καναδάς
Δείτε εδώ για παραγγελία του βιβλίου:
https://www.ekdoseis-radamanthys.gr/products/martyn-mpraoyn-i-politiki-tis-lithis/
