ελληνικός τίτλος: «Το Ελιξίριο της Νιότης»
[παρουσίαση: Παναγιώτης Χαλούλος]
Η ταινία “The Substance” (2024) της Γαλλίδας Coralie Fargeat (Κοραλί Φαρζά) αφηγείται την ιστορία μιας σταρ του θεάματος και του Χόλυγουντ με βραβείο Όσκαρ στο ιστορικό της, της Ελίζαμπεθ Σπαρκλ (Demi Moore), που έχει επιτυχημένη καριέρα σε τηλεοπτικά show και τον τελευταίο καιρό παρουσιάζει ένα πρόγραμμα γυμναστικής για κυρίες, αλλά ο χυδαίος παραγωγός της (Dennis Quaid) ήδη αναζητά μια νεότερη θέλοντας να την αντικαταστήσει στα τηλεοπτικά show, λόγω της ηλικίας της. Η Ντέμι Μουρ, που έχει ήδη ξεπεράσει τα 60 χρόνια της, με αυτό τον ρόλο φαίνεται να αναλογίζεται τις συνέπειες του χρόνου στην καριέρα της, εξαιρετικά αξιόλογη, βεβαίως, αν και χωρίς βραβεία Όσκαρ στο ιστορικό της, κάτι που έλπιζε να αποκτήσει στην πρόσφατη απονομή των κορυφαίων βραβείων από την Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών στις 2 Μαρτίου 2025.
Η Ελίζαμπεθ, που εξ αιτίας της απόλυσής της βρίσκεται σε απόγνωση, θα αγοράσει μια παράνομη ουσία, που η άγνωστη εταιρεία πώλησης υπόσχεται να της προσφέρει μια ανανέωση, να επαναφέρει το νεότερο νεανικό εαυτό της! Διακινδυνεύοντας με μια άγνωστη και παράνομη ουσία τυχόν παρενέργειες, θα χρησιμοποιήσει το ενέσιμο υλικό και από το σώμα της θα αναδυθεί ο άλλος της εαυτός, μια πανέμορφη σέξι κοπέλα, με σφριγηλό σώμα, με το όνομα Σου (Margaret Qualley), η οποία, όπως λένε οι οδηγίες χρήσης της ουσίας, δεν είναι άλλος άνθρωπος, αλλά είναι ένα με την Ελίζαμπεθ και ανά βδομάδα καθεμία θα παίρνει τη θέση της άλλης, ενώ θα απενεργοποιείται ο άλλος εαυτός (θα ζει και θα δρα η Σου τη μια βδομάδα και την επόμενη η Ελίζαμπεθ και τανάπαλιν). Από το ανενεργό σώμα υγρό σταθεροποίησης αφαιρείται με σύριγγα, για να τροφοδοτεί το ενεργό σώμα. Πρέπει όμως να τηρούνται οι κανόνες με τις σωστές δόσεις του φαρμάκου. Έχουμε δηλαδή μια υπόθεση που κινείται στα πλαίσια της επιστημονικής φαντασίας. Στην έναρξη της ταινίας βλέπουμε τη διχοτόμηση ενός κυττάρου, επιστημονικό δεδομένο, πάνω στο οποίο πατά η παρα-επιστημονική υπόθεση της διχοτόμησης της προσωπικότητας με τη δημιουργία αντιγράφου του ατόμου σε δύο εκδοχές, μια νεανική και μια μεσήλικα!...
Η Σου, λοιπόν, θα πάρει στο τηλεοπτικό show το ρόλο που έχασε η Ελίζαμπεθ και μάλιστα η λαμπερή και σέξι νεαρά θα αποκτήσει γρήγορα φήμη εθνικής εμβέλειας και θα σπάσει κάθε ρεκόρ τηλεθέασης! Η γρήγορη επιτυχία όμως δεν της αφήνει περιθώρια να απουσιάζει ανά δεύτερη βδομάδα, τα θέλει όλα δικά της πλέον και δεν θα τηρήσει τους κανόνες αφήνοντας την Ελίζαμπεθ για μεγαλύτερα διαστήματα σε νάρκη και αφαιρώντας της μεγαλύτερες ποσότητες σταθεροποιητικού υγρού. Οι δύο εαυτοί αρχίζουν να συγκρούονται, η 50χρονη Ελίζαμπεθ ζηλεύει αφόρητα την επιτυχία της Σου, που τη βλέπει στην τηλεόραση και τις γιγαντοαφίσες, που έχουν αντικαταστήσει τις δικές της. Γίνεται εκδικητική και καταστροφική.
Μάλιστα οι ακατάστατες δόσεις υγρού σταθεροποίησης και η παρά τις οδηγίες χρήση του ορού ενεργοποίησης θα δημιουργήσουν και στις δύο προβλήματα, γήρανσης τμημάτων του σώματος στην Ελίζαμπεθ, σε δάχτυλο, σε πόδι, σταδιακά σε πρόσωπο και σώμα συνολικά, ενώ στη Σου αιμορραγίες, έκπτωση δοντιών, αυτιών και άλλων στοιχείων ομορφιάς, με κίνδυνο να μη μπορεί να είναι πλέον το ίνδαλμα της τηλεόρασης!
Εντυπωσιακές οι μεταμορφώσεις των σωμάτων και των προσώπων ως προς το μακιγιάζ και άλλες τεχνικές, αλλά το φιλμ έχει αρχίσει να παίρνει τη μορφή θρίλερ, body horror, όπως την αποκαλούν. Οι μορφές παίρνουν κάτι γκροτέσκο, που ή σε τρομάζει ή σε κάνει να μειδιάς!... Τσαλακώνεται, και πολύ μάλιστα, η ομορφιά της Ντέμι Μουρ. Η Σου θα επιτεθεί και θα σκοτώσει την Ελίζαμπεθ, αλλά χωρίς τον άλλο εαυτό η φιγούρα της θα παραμορφωθεί σε υπερβολικό ρυθμό, θα μεταμορφωθεί σε τέρας πέρα από κάθε φαντασία (με μάτια, αυτιά και μύτη σε διάφορα ασύμμετρα σημεία του σώματος του τέρατος, όπου κεφάλι και σώμα δεν ξεχωρίζουν…).
Το τέρας θα συμμετάσχει στο τηλεοπτικό πρωτοχρονιάτικο υπερθέαμα, που γυρίζεται με κοινό σε κατάμεστο θέατρο, θα τρομάξει τους πάντες και θα προσπαθήσουν να το σκοτώσουν. Το τέρας τραυματισμένο περιφέρεται στο θέατρο με ακατάσχετες ροές αίματος, κρουνούς αίματος, να κατακλύζουν τους θεατές και τα πάντα στο πέρασμά του! Ίσως αυτή η υπερβολή είναι κάτι απίστευτα ακραίο, ίσως οι θεατές δεν αντέχουν στη φρικιαστική θέα των τελευταίων σκηνών, θα μπορούσε να υπήρχε σε μικρότερο βαθμό, χωρίς να χάσει το συμβολισμό της.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν ένα καυστικό σχόλιο για την αντιμετώπιση του γυναικείου σώματος και της γυναικείας ομορφιάς στο σκληρό κόσμο του θεάματος. Η μεταμορφωμένη σε τέρας γυναίκα τιμωρεί με το αίμα της τον ανδρικό κόσμο στο πρόσωπο του χυδαίου παραγωγού και των μετόχων της εταιρείας του, που χρησιμοποιούν τη γυναικεία ομορφιά για τα άπληστα κέρδη των επιχειρήσεών τους, αλλά και όλους όσους αισθάνονται τη γυναίκα ως εμπορικό προϊόν στη βιομηχανία του θεάματος, του κόσμου της μόδας και των social media .
Σχολιάζεται σίγουρα και το μάταιο όσων, κυρίως γυναικών, αλλά όχι μόνο, ονειρεύονται να διατηρήσουν την ομορφιά και τη φρεσκάδα τους παρά την πάροδο του ανηλεούς χρόνου, που μοιραία αφαιρεί ανεπιστρεπτί τη νεότητα. Το ζήτημα γνωστό από το μύθο του Φάουστ, εδώ το ρόλο του Μεφιστοφελή κατέχει η σύγχρονη τεχνολογία, έστω σε σενάριο επιστημονικής φαντασίας.
Η ταινία βραβεύτηκε για το σενάριο στο Φεστιβάλ Κανών και Χρυσή Σφαίρα Α' Γυναικείου Ρόλου σε Κωμωδία ή Μιούζικαλ για την Μουρ, ενώ κέρδισε και βραβείο Όσκαρ μακιγιάζ και κομμώσεων.