Την Τετάρτη 13 Ιουλίου 2022 εγκαινιάστηκε η ατομική σας έκθεση «Μετάλλια Τιμής» στην Αίθουσα Τέχνης της «Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας Κρήτης» στο Ηράκλειο.
Ποια ήταν η ιδέα για να δημιουργηθεί αυτή η έκθεση;
Η ιδέα που με οδήγησε στην δημιουργία αυτών των έργων ήταν να τιμήσω τους προγόνους μου που σε αυτούς οφείλω και την ύπαρξή μου.
Έτσι δημιούργησα τα πρώτα έργα με την οικογένειά μου. Στο Ηράκλειο θα παρουσιασθεί, για πρώτη φορά τυπωμένο, έργο με τον προπάππου μου τον Κωσταντή Ν. Μπασιά ο οποίος ήταν Γενικός Αρχηγός Σελίνου και πρωτεργάτης της Ελληνικής Επανάστασης του 1866.
Πως προέκυψε ο τίτλος της έκθεσης «Μετάλλια Τιμής» ;
Η φωτογραφική αυτή σειρά αποτελείται από «παγωμένες» εγκαταστάσεις. Οι εγκαταστάσεις αυτές έχουν κυκλικό σχήμα που παραπέμπει σε μετάλλια. Διαλέγω φωτογραφίες, κυρίως από τους ήρωες της Επανάστασης του 1821, τις οποίες καταψύχω σε διαδοχικά στρώματα πάγου.
Κατόπιν τις αποψύχω δημιουργώντας ένα παιχνίδι μεταξύ παρόντος και παρελθόντος. Ο πάγος όταν τήκεται γίνεται το αμνιακό υγρό μέσα από το οποίο ξεπηδούν οι ήρωες με τις ιδέες της ελευθερίας, της προσφοράς και του αγώνα.
Έχω παρατηρήσει ότι χρησιμοποιείτε στις εγκαταστάσεις των έργων σας και ζωγραφικούς πίνακες από φιλέλληνες ζωγράφους. Πιστεύεται ότι ο φιλελληνισμός βοήθησε τον Αγώνα του 1821;
Δεν πρέπει να είμαστε αφελείς. «Φιλέλληνες» πολιτικοί δεν υπάρχουν. Απλώς έβλεπαν τα πλεονεκτήματα που μεσοπρόθεσμα θα μπορούσαν να αποκτήσουν από την δημιουργία ενός ανεξάρτητου ή αυτόνομου ελληνικού κράτους. Είναι κάτι το οποίο το βλέπουμε και σήμερα με τους εξοπλισμούς του στρατεύματος.
Όμως υπήρξαν φιλέλληνες ζωγράφοι και λόγιοι οι οποίοι πράγματι επηρέασαν την κοινή γνώμη και αφύπνισαν τις κυβερνήσεις τους. Άλλωστε ο Βαυαρός Καρλ Κρατσάιζεν είναι ο λόγος που σήμερα γνωρίζουμε την αυθεντική μορφή των μεγάλων μας αγωνιστών.
Οι δύο μεγαλύτεροι πίνακες στην έκθεσή σας και μάλιστα τοποθετημένοι δίπλα – δίπλα, είναι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και η άγνωστη στους περισσότερους, Μαριγώ Ζαραφοπούλα. Εμπεριέχει κάποιο συμβολισμό αυτό;
Η ιστορία μπορεί να φωτίζει πράγματι λίγες περιπτώσεις ξεχωριστών γυναικών της Επανάστασης, όπως π.χ. αυτή της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας και της Μαντώ Μαυρογένους, άλλα στην πραγματικότητα όλες οι γυναίκες της Επαναστημένης Ελλάδας συμμετείχαν ισάξια στην εθνική προσπάθεια και ας μην έχουν καταγραφεί με τον ίδιο τρόπο στη συλλογική μνήμη και στην ιστορία.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε, πως η Ιστορία είναι γυναίκα. Η Ελευθερία είναι γυναίκα. Η Τιμή και Η Αρετή, είναι γυναίκα. Αλλά και Η ίδια η Ελλάδα, είναι γυναίκα.
Ως μνημόσυνο αιώνιο για όλες τις γυναίκες του 1821, τιμώ την Μαριγώ Ζαραφοπούλα.
Της έχω δώσει θέση δίπλα στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, η οποία έδρασε σαν κατάσκοπος , διέθεσε όλη την μεγάλη περιουσία της στον αγώνα και πέθανε άπορη και λησμονημένη.
Η κρίση σας επηρέασε σαν καλλιτέχνη;
Οι καλλιτέχνες δεν ζούμε σε γυάλες. Επηρεαζόμαστε όπως όλοι από την τρικυμία της κοινωνίας.
Η φωτογραφική σειρά «Μετάλλια Τιμής» ξεκίνησε να υλοποιείται αρχές του 2021, μέσα στην καραντίνα και συνεχίζει μέχρι σήμερα. Κάθε μεσημέρι μετά την παράδοση Φυσικής με τηλεκπαίδευση στους μαθητές μου, ξεκινούσα την φωτογράφιση. Είχα από την προηγούμενη μέρα ετοιμάσει την «παγωμένη κατασκευή» και άρχιζε η διαδικασία της «επαναφοράς μνήμης» μέσω της επιλεκτικής απόψυξης.
Το θέμα έχει να κάνει με την ελευθερία, που είναι φυλαγμένη μέσα στον πάγο και ξεπηδάει σαν το φυλακισμένο τζίνι με την τήξη, παρουσιάζοντας τους ήρωες του αγώνα.
Κατά την διάρκεια της κρίσης, η οποία συνεχίζεται και στις μέρες μας, υπάρχει μία σημαντική στέρηση ελευθεριών οπότε πιστεύω ότι υποσυνείδητα ως αντίδοτο σε αυτήν επηρεάστηκε η θεματολογία μου.
Και μιας και αναφερθήκαμε στην κρίση, η μείωση των χορηγικών ενεργειών πόσο έχει επηρεάσει το χώρο της Τέχνης;
Στις μέρες μας, ιδίως με την κρίση, ένα σφυρί όταν χτυπάει το αμόνι αξίζει περισσότερο από μια μουσική συμφωνία. Ό,τι δεν παράγει κέρδος θεωρείται μια περιττή πολυτέλεια.
Αυτός είναι ο κανόνας ο οποίος όμως φωτίζει τις εξαιρέσεις. Σαν παράδειγμα ο Δήμος Πλατανιά και η Αντιπεριφέρεια Χανίων, τόλμησε εν καιρώ πανδημίας και δικαιώθηκε από την προσέλευση του κόσμου και την αναγνωρισιμότητα που κέρδισε ο χώρος, την πρώτη παραγωγή της έκθεσης «Μετάλλια Τιμής» στο Πολύκεντρο Βουκολιών, έναν χώρο Πολιτισμού στην ενδοχώρα.
Και στην παρούσα έκθεση, αρωγός είναι ο Δήμος Πλατανιά, εξάγοντας Πολιτισμό έξω από τα όριά του και τον ευχαριστώ.
Γιατί επιλέξατε την Αίθουσα Τέχνης της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας Κρήτης ως δεύτερο σταθμό της έκθεσης «Μετάλλια Τιμής»;
Από την αρχή υπήρξε μία αμφίδρομη επικοινωνία με την ΕΦΕΚ η οποία έχει ιδρυθεί από το 1964 και έχει σημαντική προσφορά και δράση.
Είναι τιμητική για μένα η πρόσκληση να παρουσιασθεί η έκθεσή μου στο χώρο τους, ταυτόχρονα είναι και μία πρόκληση για μένα να παρουσιάσω τα «Μετάλλια Τιμής» μπροστά σε άτομα που οι περισσότεροι διατελούν κριτές σε Διεθνείς διαγωνισμούς φωτογραφίας.
Διακόσια χρόνια από την Επανάσταση του 1821 ή δύο αιώνες από τότε;
Προφανώς δύο αιώνες. Αλλοίμονο αν η παρακαταθήκη του 1821 εξαντλούταν σε μερικές επετειακές εκδηλώσεις των διακοσίων χρόνων.
Το παρελθόν είναι φάρος δεν είναι λιμάνι. Οι περισσότερες πρωταγωνίστριες πόλεις στην Επανάσταση του 1821, έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να φιλοξενήσουν την έκθεση «Μετάλλια Τιμής». Οι εκθέσεις θα συνεχιστούν και το 2023. Ήδη έχουν κλειστεί οι επόμενες τρεις εκθέσεις. Η αρχική συλλογή ήταν 30 έργα. Τώρα υπάρχουν περίπου 60 έργα.
Βλέπω ότι έχετε πάρει βραβεία σε Διαγωνισμούς στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Αυτό έχει βοηθήσει την δουλειά σας;
Τα βραβεία και οι διακρίσεις δεν είναι αυτοσκοπός. Σημασία έχει το ταξίδι προς την Ιθάκη.
Βέβαια, στο μακρινό και όμορφο αυτό ταξίδι προς την Ιθάκη, αν σου τύχει και κανένα βραχάκι (όπως είναι τα βραβεία) να ξαποστάσεις σου δίνει άλλη δύναμη να συνεχίσεις.
Αυτή την εποχή με ενδιαφέρει περισσότερο να συμμετέχω σε εκθέσεις στην Ελλάδα όπου γνωρίζω από κοντά ανθρώπους και συνομιλώ μεταξύ τους.
Πολλές φορές πάω από πίσω τους, όταν παρατηρούν ένα έργο μου, και κρυφακούω τι λένε. Είναι εκπληκτικό να κρυφακούς ακόμα και κριτικούς τέχνης και να ερμηνεύουν ένα έργο σου, με τρόπο που ούτε καν είχες φανταστεί κατά την δημιουργία του. Αυτή είναι η μαγεία της Τέχνης, δίνει στον καθένα ένα διαφορετικό ταξίδι, μια δικιά του Ιθάκη.
Κλείνοντας, μια και είστε και καθηγητής, τι θα συμβουλεύατε τους νέους;
Η φωτογραφία σε βάζει σε ένα κόσμο μαγικό. Ιδίως στην εποχή μας που τρέχουν τόσα προβλήματα, εκτός του ότι αποτελεί μία σύγχρονη γλώσσα εξίσου σημαντική με τον έναρθρο λόγο, είναι μία διέξοδος, είναι μία ψυχοθεραπεία.
Η τέχνη γενικότερα αποτελεί μια απόδραση από τον κόσμο, είναι ένα μέσο έκφρασης συναισθημάτων και εμπειριών.
Τους καλώ να δοκιμάσουν την φωτογραφία όχι μόνο σαν selfie αλλά σε όλες τις μορφές της.
Άλλωστε η φωτογραφία είναι όπως το κρασί. Η πρώτη γουλιά είναι αρκετή για να δει κανείς αν του αρέσει. Αν σας αρέσει, το μπουκάλι είναι πάνω στο τραπέζι, από εσάς εξαρτάται μέχρι που θα το φτάσετε.
Η ιστοσελίδα μου: www.nikosbasias.com
Instagram: https://www.instagram.com/nikos.basias.photography
