γράφει η Κλεοπάτρα Σβανά
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Mε αφορμή την παράσταση ΄΄ Φιλιώ Χαιδεμένου΄΄ με την Δέσποινα Μπεμπεδέλη στο θέατρο Βεάκη, γράφω για το θέμα που τα τελευταία χρόνια επανέρχεται λόγω κρίσης ως επίκαιρο στο θέατρο και τον κινηματογράφο.
Η Φιλιώ Χαιδεμένου, υπήρξε μια γυναίκα που κατάφερε να ζήσει 3 αιώνες ..... Γεννήθηκε το 1899, έζησε όλα τα γεγονότα του 20ου αιώνα, και πέθανε τον 21ο. Οι μαρτυρίες της καταγράφτηκαν και έτσι γεννήθηκε η παράσταση που παρακολούθησα.
Πρόκειται για μια αφηγηματική ατμοσφαιρική παράσταση. Το ρόλο της Φιλιώς με μεγάλη επιτυχία υποδύεται η Κυρία Μπεμπεδέλη, την οποία το κοινό καταχειροκρότησε όρθιο. Είχα πολύ καιρό να ζήσω τη θέρμη αυτή του κοινού που σηκώνεται όρθιο.
Υπήρχε μια ιεροτελεστία σε όλη την παράσταση, ο Ζαχαρίας Καρούνης κράτησε ΄΄ψηλά τον αμανέ΄΄, τραγουδώντας σε όλη τη διάρκεια. Επίσης υπήρχε ζωντανή μουσική με σαντούρι και με κρουστά.
Η πλατφόρμα του σκηνικού που είχε θέα τη θάλασσα ήταν ένα σκηνικό που ήθελε να δώσει το συναίσθημα της όλης παράστασης. Η βυθισμένη βάρκα, η άμμος, το χώμα είναι αυτό που μας πονάει ακόμη και σήμερα. (Σκηνικά κουστούμια Άγγελος Αγγελή.)
Η παράσταση κάνει μια διαδρομή στην Ελληνική ιστορία, στις ζωές των ανθρώπων που βίωσαν την καταστροφή της Σμύρνης, τον πόλεμο. Συνεχείς καταστροφές.
Την παράσταση αξίζει να τη δει κανείς για την γλαφυρότητα και τη ζωντάνια της αφήγησης των ιστορικών γεγονότων. Όλοι έχουν να θυμούνται αντίστοιχες αφηγήσεις από τις μαμάδες, γιαγιάδες ή προγιαγιάδες. Δεν γνωρίζω κάποιον που να μην έχει μια γιαγιά από τη Μικρά Ασία, την Κωνσταντινούπολη, τον Πόντο.
Αυτό το ένιωσα και στην ταινία του Γιώργου Κορδέλα ΄΄η Ρόζα της Σμύρνης''. Η ταινία μου άρεσε πάρα πολύ γιατί ένιωσα πλούσια συναισθήματα και ταυτίστηκα αρκετά. Η ιστορία που κινηματογράφησε ο Κορδέλας αφορούσε μία γιαγιά. Θα μπορούσε να είναι η δική μας.
Η παράσταση της Μιμής Ντενίση ΄΄Σμύρνη μου αγαπημένη΄΄ είχε επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αν και σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για μια άρτια παράσταση από άποψη σκηνικών, κουστουμιών, παραγωγής. Είχε ζωντανή μουσική, ένα πλήρες θέαμα και ακρόαμα και η παράσταση σε ταξίδευε και στις όμορφες μέρες της Σμύρνης.
Η Μαρία Ηλιού λίγα χρόνια πριν με την ταινία ΄΄Σμύρνη η καταστροφή μιας Πόλης 1920-1922΄΄. προσπάθησε να δώσει ιστορικές πληροφορίες και προσωπικές μαρτυρίες ώστε να φωτίσει γεγονότα και καταστάσεις του τότε.
Όσο παρακολουθούσα τη Φιλιώ Χαιδεμένου, θυμήθηκα την κυρά της Ρω, μια άλλη παράσταση την Ευτυχία Παπαγιανοπούλου. Πολλά πράγματα μου έρχονταν στο μυαλό. Την ίδια αυτή την Γυναίκα που την είχα δει στο παρελθόν στην τηλεόραση να μιλά. Υπάρχουν οι μαρτυρίες της ίδιας της Φιλιώς καταγεγραμμένες (πληροφορίες για τους νεότερους στο you tube.) Όλους τους ανθρώπους που έχω συναντήσει, έχω ακούσει, έχουν αγαπήσει την πόλη που έζησαν και κάηκε.
Η παράσταση Φιλιώ Χαιδεμένου, έχει κάτι ανεπιτήδευτο και απλό με μια ειλικρίνεια και ένα φως στα συναισθήματα για να ξυπνήσουν μνήμες και συνειδήσεις.
Επειδή ζούμε αντίστοιχες στιγμές σήμερα σε άλλο επίπεδο όμως συχνά πυκνά το θέμα της Μικρασιατικής καταστροφής επανέρχεται για να μας θυμίσει ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Είναι ασύλληπτο όμως να φανταστεί κανείς αυτό που έζησαν οι άνθρωποι τότε. Αν δεν το έχεις ζήσει δύσκολα αντιλαμβάνεσαι τον πόνο. Όμως αυτός ο πόνος που είναι ριζωμένος στο dna μας, τώρα καταγράφεται και στο dna άλλων λαών. Με άμεσους ανταποκριτές εμάς.
Πολιτικές που στοιχειώνουν ολόκληρους πολιτισμούς.
Δεν θέλω να αδικήσω τους συντελεστές της παράστασης και την προσπάθεια που έκαναν να δραματοποιήσουν αληθινές μαρτυρίες. Γι αυτό δεν αναφέρομαι προσωπικά στον κάθε συντελεστή σχολιάζοντας τη δουλειά του. Αν και ιδιαίτερα καλή εντύπωση μου έκανε ο ηθοποιός Γιώργος Φλωράτος, παρ' ότι είχε έναν πολύ μικρό ρόλο. Ενώ η Μαίρη Σαουσοπούλου επίσης με μικρή παρουσία στην παράσταση έχει κάτι χαρακτηριστικό λες και ήταν βγαλμένη από κείνη την εποχή. Την προσπάθειά του στη σκηνοθεσία έκανε ο ηθοποιός Βασίλης Ευταξόπουλος.
Η παράσταση γνωρίζω ότι έχει περιοδεύσει και θέλει να δώσει τις πληροφορίες της αληθινής ιστορίας μέσω της τέχνης του θεάτρου για να ενημερώσει τους πάντες για τις ιστορικές καταγραφές μέσα από την ψυχή μιας γυναίκας που λεγόταν Φιλιώ.
Πληροφορίες για την παράσταση.
Διασκευή: Άνδρη Θεοδώτου
Σκηνοθεσία: Βασίλης Ευταξόπουλος
Σκηνικά – Κοστούμια: Άγγελος Αγγελή
Μουσική – Καλλιτεχνική επιμέλεια: Ζαχαρίας Καρούνης
Μουσική Διδασκαλία: Χαρά Κεφαλά
Πρωτότυπα τραγούδια:
Στίχοι: Χρίστος Γ. Παπαδόπουλος
Μουσική: Ζαχαρίας Καρούνης
Σαντούρι: Πάνος Βέργος
Κρουστά: Μανούσος Κλαπάκης
Σχεδιασμός – φωτα: Τάσος Παλαιορούτας
Βοηθός σκηνοθέτη: Βίκυ Πάστρα
Επιμέλεια Video: Σπύρος Πανταζής
Φωτογραφίες: Γιώργος Σπανός
Διεύθυνση & Επιμέλεια Παραγωγής: Αναστασία Παπαγεωργίου (Τέχνης Πολιτεία)
Σχεδιασμός αφίσας: Πάνος Παπαϊωάννου
Κατασκευή σκηνικού: Κώστας Ζωγραφόπουλος
Video: Γιάννης Καρούνης
Παραγωγή: Ίδρυμα Πολιτισμού «Ιωνία»
Παίζουν: Δέσποινα Μπεμπεδέλη, Ζαχαρίας Καρούνης, Μαίρη Σαουσοπούλου, Δημήτρης Kαραβιώτης, Εμμανουέλα Χαραλάμπους – Ένγκελ, Γιώργος Φλωράτος
